Frits Bosch: heeft het Westen schuld?

Het boek ‘Westerse schuld’ gaat in op velerlei vragen alswaaronder ‘heeft het Westen schuld aan de rijkdom ten koste van andere continenten’? ‘Werken historische machtsstructuren door naar het heden’? ‘Hebben die structuren invloed op bestaande ongelijkheden tussen blank en gekleurd’? ‘Hoe belangrijk is huidskleur voor de positie in onze maatschappij’? Op de vragen wordt op alle mogelijke manieren antwoord gegeven door negen auteurs van gekend hoge kwaliteit. Ik neem een aantal aspecten van die antwoorden beknopt met u door op het gevaar af dat ik geen recht doe aan de afzonderlijke bijdragen.

Ayaan gaat in op de sociaal culturele ontwikkelingen in de Verenigde Staten. Zij ziet met lede ogen aan dat met een ‘timelag’ woke en critical rece theory, die in de VS voor heftige verdeeldheid zorgen, nu ook vaste voet in Nederland krijgen. Het is een ontwikkeling die de toxische polarisatie in de VS enorm vergroot en zij constateert eenzelfde ontwikkeling in ons land. Opvallend vind ik dat Ayaan zo enorm indringend en gespecificeerd schrijft over de recente Nederlandse geschiedenis. Ze is blijkbaar zeer goed op de hoogte wat er thans gaande is alhier. Zij is ‘on top of things’. Hoe verdrietig is het om terug te denken aan de wijze waarop zij ons land verlaten heeft en welk een groot verlies dit is geweest voor ons land in alle opzichten. Paul Cliteur gaat op de van hem vertrouwde kwaliteit in op Westerse schuld en Westerse weerbaarheid. De lezer kan bevroeden wat Cliteur zich daarbij voorstelt, maar hij doet dat op onderbouwde wijze. Bart Collard benadrukt het belang van de vrijheid van meningsuiting en de wijze waar er nu mee omgesprongen wordt in ons land, in juridische en culturele zin. Volgens Collard wordt door social justice warriors de vrijheid van meningsuiting de duimschroeven aangedraaid in naam van tolerantie en rechtvaardigheid. Hij roept op om het debat, de dialoog, te blijven voeren. Willem Vermaat herinnert ons eraan dat we kritisch en zo objectief mogelijk naar ons eigen handelen moeten kijken. Culturen kunnen langs de meetlat van universele waarden gelegd worden. Mensenrechten dienen boven ideologie te prevaleren. Ik vul hierop aan dat de ‘World Failed States Index’ een goed en objectief overzicht geeft van waar landen staan qua welzijn voor de bevolking. Uit dat overzicht blijkt dat Westerse landen, democratische landen, royaal het beste scoren. Driekwart van de wereldbevolking gaat gebukt onder het juk van een failed state. Het is niet voor niets dat mensen uit die gebieden en masse naar het Westen willen komen. Laten we eerlijk zijn: ons systeem is kennelijk superieur. Ze worden hier al decennia welkom geheten. Als het Westen al schuld zou hebben, dan dient de ongelooflijke inspanning die het Westen zich getroost om al deze mensen op te vangen, terdege in de overweging meegenomen te worden. Het Westen is een oase van compassie en empathie, soms in overdreven mate.

Rumy Hasan roept in een zeer sterke bijdrage op om empirisch te onderzoeken wat de sociologische effecten zijn van immigratie, zowel positief als negatief afhankelijk van het land van herkomst en van het land van bestemming. Het advies luidt om de landen van herkomst te blijven steunen op het gebied van handel en economische ontwikkeling en ze te helpen om de oorzaken van migratie te neutraliseren. RaisaBlommesteijn schrijft over identiteitspolitiek en de doorgeslagen reflex naar diversiteit en het gevaar dat dit oplevert op universiteiten voor de academische vrijheid en discriminatie binnen het aannamebeleid. Is deze negatieve trend nog te stoppen? Het Westen schiet zich blind in de eigen voet en China en Rusland zijn de lachende derden. Hoe kwalijk is dit!

Piet Emmer komt met commentaar op de Europese schuld- en schaamtecultuur versus de Afrikaanse vergeet- en vergeefcultuur. Het zijn niet enkel mensen met een donkere huidskleur die de vinger uitstrekken naar de ‘white suprematists”. Ook blanke onderzoekers trachten de historie naar hun hand zetten om schuldigen aan te wijzen in het kader van slavernij en kolonialisme. Ik vul hierop aan dat het hoog tijd wordt dat ook gekleurde mensen de hand in eigen boezem steken naar hun substantiële aandeel in de slavernij. ‘It takestwo to tango’! We mogen constateren dat nu ook gekleurde wetenschappers dit erkennen. Schandelijk dat Emmer van racisme beticht wordt. Perry Pierik wijst op de voortreffelijke sociale ontwikkelingen die in het westen mondiaal teweeg heeft gebracht. Ik zou zeg: daar mogen we inderdaad best trots op zijn en we moeten het koesteren. Naar mijn mening doen we dat onvoldoende en ten detrimente van onszelf door zonder enige selectie massaal jan rap en z’n maat toe te laten, mede waardoor we nu een toenemende verloedering van het land ontwaren. Pierik zegt dat van degenen die nieuw zijn in ons land “mag worden gevraagd respectvol te zijn en zich aan te passen”. Ik zou willen zeggen: dat dient geëist te worden. Hans Moll gaat ik op één van de meest controversiële periodes in de Nederlandse geschiedenis: de politionele acties. Tot slot roept Floris van den Berg ons op om onszelf niet op de borst te kloppen, “wat zijn we toch goed”. De historie dient gespecificeerd te worden naar periodes en gebeurtenissen, teneinde niet te vervallen in algemeenheden. Hear, hear!

Opvallend is dat in het Voorwoord wordt gemeld dat de redactie van het boek getracht heeft om ook auteurs die bekend staan als links te laten meedoen. Maar ze wilden niet. Ze wilden niet geassocieerd worden met auteurs die als rechts bekend staan. Dit is uiteraard wederom de dood in de pot voor een land dat bekend wil staan voor open dialoog en discussie. Wat een zwaktebod! Blijkbaar geldt hier “das war einmal undkommt nie wieder”. Is het vreemd dat linkse auteurs niet meedoen? Nee, dat is het naar mijn mening niet, want juist ter linkerzijde doet zich woke, BLM, identiteitspolitie en cancel culture voor. Binnen de ‘Lange Mars door de Instituties’, die in mei 1968 in Frankrijk begon, wordt nog steeds gemarcheerd en men lijkt steeds harder te marcheren, zie woke. Die mars begon met wit maar donkergekleurden sloten zich aan om gevoelens van revanche en haat, vanwege vermeende Westerse schuld, te kunnen botvieren. Het is een vrij trieste optocht geworden met knielen en vuist opsteken, op weg naar maatschappelijke destructie. Karl Marx lacht zich rot op z’n wolkje, “ik ben toch succesvol after all!”.

De uitdrukking “right or wrong, my country” wordt aan verschillende historische denkers toegeschreven, maar onduidelijk is wie de vader is van deze gedachte. Een variant daarop is “ik geef het Westen altijd gelijk, ook als het ongelijk heeft”. Rechtvaardigheidsstrijders, ‘social justice warriors, hebben nog een variant in huis: “het Westen heeft altijd schuld, ook als het geen schuld heeft”. Het motief waar deze moralisten, onbewust, door gedreven worden lijkt me bizar: ze gaan ervan uit dat de rechtvaardige partij noodzakelijkerwijze de zwakke partij is en moet lijden. Slachtofferschap moet deel uitmaken van de definitie van rechtvaardigheid. Mocht de rechtvaardige partij krachtig worden, dan is ze voor social justice warriors niet meer de rechtvaardige partij. Voor social justice warriors betekent dit dat het Westen altijd schuld heeft zolang de rechtvaardige partij niet krachtig is en zich nog kan wentelen in slachtofferschap. Dit impliceert ook dat ‘anderen’, waaronder wetenschappers, tot dan niet zullen kunnen aantonen dat het Westen geen schuld heeft, althans voorzover het de social justice warriors betreft. Van hen zal dit overigens voortreffelijke boek daarom niets dan negatief commentaar krijgen, zo is mijn verwachting. Of genegeerd worden, dat kan natuurlijk ook...