Oud-VVD-prominent Geert Dales hekelt kadaverdiscipline: 'Ausradieren van afwijkend gedachtegoed is klassiek VVD-gedrag!'

Tijdens het debat over de leugens van Mark Rutte en andere kabinetsleden inzake de Toeslagenaffaire én hun poging kritische Kamerleden te muilkorven deed VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans net alsof het een heel gek idee was dat VVD-Kamerleden de wet voorgeschreven kregen door hun leiders. Daar reageerde FVD-Kamerlid en voormalig VVD'er Wybren van Haga direct op. Hij weet als géén ander dat de kadaverdiscipline bij de VVD heel extreem is. Sterker nog, in 2017 leed hij daar zelf al enorm onder.

En dus confronteerde Van Haga Hermans met haar hypocriete uitspraken.

Nou, Van Haga is niet de enige (voormalige) VVD'er die deze ervaring heeft. Geert Dales heeft vergelijkbare dingen meegemaakt. Want, oké, vanaf 2018 tot 2020 was hij voorzitter van 50Plus, maar daarvoor was hij VVD'er - en nog een prominente ook. Hij was fractievoorzitter van de VVD in Amsterdam, wethouder, en later zelfs burgemeester van Leeuwarden.

Welnu, schrijft Dales in een artikel op zijn website, in zijn VVD-jaren heeft hij van dichtbij meegemaakt hoe de VVD omgaat met mensen die voor zichzelf kunnen denken. Kort gezegd komt het erop neer dat dit soort mensen het leven onmogelijk wordt gemaakt. Ze krijgen boze telefoontjes te verwerken, en als ze in aanmerking komen voor een mooie positie ergens verdwijnt die kans opeens als sneeuw voor de zon.

In 2010 werd Dales opeens gebeld door Ivo Opstelten, die toen voorzitter was van de VVD. Opstelten had op de één of andere manier namelijk gehoord dat Dales een interview had gegeven aan de Volkskrant, die dag erop gepubliceerd zou worden. Het onderwerp: de Amsterdamse raadsenquête naar de Noord-Zuidlijn.

"Toen Opstelten belde speelde ik geen enkele politieke rol. Ik was al jaren bestuursvoorzitter van een grote hogeschool en had een paar niet-politieke nevenfuncties. In de VVD was ik niets anders dan lid. Toch vond de partijvoorzitter het nodig om mij het zwijgen op te leggen. 'Geen vuur trekken en afblazen dat interview' luidde het bevel," aldus Dales.

Maar dat deed hij niet. Hij liet het gewoon gaan. Het werd hem niet in dank afgenomen.

"Oud-fractievoorzitter en minister Jozias van Aartsen blokkeerde als stichtingsvoorzitter mijn aanstelling tot directeur van een fusie-instituut van enkele kennisinstellingen op het gebied van stad en ruimte (KEI, Nirov, Nicis en SEV), hoewel de medewerkers een sterke voorkeur voor mij hadden uitgesproken boven de kandidaat die het uiteindelijk werd," aldus Dales.

"Staatssecretaris Halbe Zijlstra van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap intervenieerde in 2011 persoonlijk om te voorkomen dat ik voorzitter zou worden van de Raad voor Cultuur, hoewel hij mij, tijdens een etentje in een Utrechts restaurant, had bezworen zich niet met de procedure te bemoeien."

En toen "VVD-Commissaris der (toen nog) Koningin Jan Fransen zich sterk wilde maken voor een waarnemend burgemeesterschap van mij in een Zuid-Hollandse gemeente werd hem vanuit de VVD-top te verstaan gegeven dat het zijn kansen op een kabinetspost niet ten goede zou komen."

Dit gebeurde allemaal toen Mark Ruttes eerste kabinet net was begonnen. En sindsdien is het eerder erger dan beter geworden. "Het tekent de sfeer van partijgenootschappelijke kadaverdiscipline die er heerste en nog steeds heerst. In de partij van de liberale waarden staat de belangrijkste, het recht om je mond open te doen en te zeggen wat je vindt, de in artikel 7 van onze Grondwet en vele internationale verdragen verzekerde vrijheid van meningsuiting, al heel lang onder druk," schrijft Dales.

Hij werd zelfs een keer boos opgebeld door Rutte zelf, omdat hij weer een interview had gegeven waar de VVD-top niet blij mee was. Een andere mening verkondigen dan de leiding van de partij? Hoe durf je!

Rutte is, schrijft Dales, "een leerling uit de VVD-school van discipline en in de pas lopen." En alleen daarom al "kan hij, ondanks zijn onmiskenbare kwaliteiten en verdiensten voor het land waarvoor hij de hoogste onderscheiding verdient, nooit de verpersoonlijking zijn van de noodzakelijke cultuuromslag."