Terwijl de wereld zich bevrijdt van corona, dient een volgende ramp zich alweer aan. Financieel expert Frits Bosch denkt dat de euforiefase in de huidige economie vermoedelijk snel zal worden vervangen door een ontnuchtering. Door alle overheidsinterventies is een zeepbeleconomie opgepompt, denkt Frits. En er zal weinig voor nodig zijn die te laten ontploffen.
Geleidelijk aan ontworstelen we ons aan corona. Dat betekent dat bedrijven en instellingen weer op eigen benen zullen gaan staan. De massieve financiële ondersteuning van de overheid loopt ten einde. Minder kapitaalkrachtige bedrijven zullen alsnog ten onder gaan.
We zien de werkloosheid oplopen, in de VS naar 6%. In de EU als geheel naar 8%, maar in Griekenland naar 16%, Italië 10%, Spanje 15%, Frankrijk 8%, Turkije 17,5%. Nederland kent (slechts) een werkeloosheid van 3,5%. Die percentages kunnen verder oplopen door faillissementen. Centrale banken doen er alles aan om rentes laag te houden om de rentelast voor bedrijven betaalbaar te houden. De monetaire financiering doet de inflatie nu oplopen. De korte rente kan daardoor een lift krijgen waardoor we eindelijk uit de negatieve rente komen. Spaarders en depositohouders hoeven niet te juichen als inflatie de spaarcenten gaat wegknabbelen. Het oplopen van de rente is wel gunstig voor pensioenfondsen door lagere verplichtingen na disconteren. Als de rentes gaan oplopen zullen we zien dat geld terugvloeit van de effectenbeurs naar deposito’s. Of de huidige fors opgeblazen ballon op de beurs dan leegloopt zal van de mate van rentestijging afhangen.
De aandelenbeurs heeft de weg omlaag gevonden. Geen wonder bij de huidige onzekerheid: zet de inflatie het op een hollen? Of dat een tijdelijke beurscorrectie is, weet niemand. Wat we wel weten is dat economische en financiële bordjes nu verhangen worden. Enige tijd geleden schreef ik dat de beurs na de euforiefase in een ontnuchteringsfase zal komen. Gaan we nu ontnuchteren?
De meeste vermogensbeheerders zien een versterkte euforiefase aankomen met een AEX boven 800. Het zou me verbazen, maar het is mogelijk. In economische zin raakt dat kant noch wal. Het is dan puur sentiment gedreven, los van iedere onderliggende intrinsieke reële waarde van bedrijven. Maar ja, wat geeft het; we leven al zo lang in een fictieve financiële wereld. Pas wel op wie het zegt en welk belang men heeft om zich zo te uiten. Bij financieel adviseurs moet de kassa wel blijven rinkelen. De euforie moet vanuit de vraagzijde komen.
Maar we ontwaren slechts selectieve koopzin, onder meer in detailhandel. Spaarcenten zijn er wel genoeg. Consumentenvertrouwen in Duitsland daalt. Vanuit de overheid komt de vraag niet (meer). Mondiaal zijn de staatsschulden en begrotingstekorten enorm opgelopen om de economieën overeind te houden in coronatijd. Voor overheden breekt nu een fase aan om de schulden en tekorten weer enigszins terug te schroeven, zonder ook maar in de buurt te komen van wat we voor corona normaal en acceptabel vonden.
Is er reden voor een hernieuwde Grote Depressie? Ja, het financiële systeem is sowieso intrinsiek instabiel en is steeds instabieler gemaakt door overheden en centrale banken. Er is een opeenhoping van schulden bij de private en publieke sector. Er is sprake van een zeepbeleconomie. Slechts een beperkte exogene ontwikkeling is nodig om deze te laten ontploffen. De knal kan dan oorverdovend zijn.
Slotsom: euforie of ontnuchtering voor de komende drie maanden? Qua kans houd ik het op 40% om 60%. Garantie tot de deur.
Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.