Column Sid Lukkassen: Over het Westers schuldgevoel (Deel 2)

Om te beginnen is uw auteur zelf immuun voor dit schuldgevoel. Mijn familie profiteerde nooit van enig kolonialisme: zij trokken hun groente met de eigen bemodderde handen uit de klei. Het is nogal masochistisch wat er nu gebeurt: jongeren die nauwelijks een stap in de wereld hebben gezet – laat staan een avontuur beleefd – krijgen overal te horen dat zij vanwege hun blanke huidskleur en ‘koloniale’ geschiedenis, ‘geprivilegieerd’ zijn en anderen zouden moeten laten voorgaan.

We kunnen er niet omheen dat het Westen het énige machtsblok in de wereldgeschiedenis is dat bewust heeft gedekoloniseerd en vrijwillig haar macht afstond. Dit gebeurde zowel bij het afschaffen van de Apartheid in Zuid-Afrika als vandaag via de soevereiniteitsoverdracht aan de VN. Vanuit goede christelijke naastenliefde delen de Europeanen hun macht met anderen en uiteindelijk betekent dit hun eigen ondergang.

Zo verklaarde de Duitse bondskanselier Angela Merkel in 2010 dat “de multiculturele samenleving is mislukt”, in 2015 gevolgd door “Wir schaffen Das”. Dit nodigde de hele Derde Wereld naar Duitsland uit en via de Schengen-zone dus naar Europa. Merkel groeide op in een protestants-marxistisch nest. Haar transformatie is enkel te begrijpen vanuit concepten zoals de erfzonde en boetedoening; vanuit gevoelens van schuld en schaamte, de hunkering naar verlossing en vergeving. Immers, de kerngedachte is dat “de laatsten de eersten zullen zijn, en de eersten de laatsten”.

Dit zijn Hebreeuws-christelijk thema’s: het idee dat lijdzaamheid en nederigheid zullen worden beloond – dat met het Einde der Tijden de rollen omgedraaid zullen zijn. De zwoegers en slaven zullen door God worden aangewezen als de ware uitverkorenen: the meek shall inherit the earth. De seculiere enting op dit theologische grondplan verklaart de cultuurmarxistische obsessie met ‘zwakkeren in de samenleving’: met identity politics in naam van slachtoffers. Het wrede ‘Witte Westen’ neemt de plaats in van het Romeinse Rijk, dat in het bijbelboek over de Apocalyps wordt neergezet als een hoogmoedig construct, gestoeld op zeven “met bloed bedrenkte heuvels”. Het goede leven van enkelen is gebouwd op het lijden van velen.

Religies zoals het christendom en de islam hebben gemeen dat zij universalistisch zijn. Zij bieden voor alle mensen ter wereld een pad naar het heil: iedereen zou zich kunnen bekeren, de hele mensheid kan worden gered. “Ik ben de weg, de waarheid en het leven”, zoals Jezus het zegt. De biecht, die specifiek is voor het christendom, heeft Westerlingen geconditioneerd om te leven vanuit morele zelftwijfel en de eigen motieven te wantrouwen.

De antieke en de heidense tradities, dus het pantheon van onder meer de Grieken, Romeinen en Vikingen, hadden echter geen last van dit schuldgevoel en waren evenmin universalistisch. Áls de goden al verontwaardigd waren wanneer er een stam werd onderworpen, dan konden de rijkdommen van die stam aan de goden worden geofferd om het ‘weer goed te maken’. Dit is precies wat Romulus deed toen hij met hardvochtige daden de antieke stad Rome stichtte. Hij beriep zich expliciet niet op universalisme, maar op de traditie die specifiek was voor zijn stam.

Zo was het ook voor Livius, de Romeinse historicus die de kronieken optekende van de opbouw van de Romeinse staat. Daarop baseerde de Renaissance-filosoof Niccolò Machiavelli zijn staatkundige verhandelingen: op die verhandelingen grondvestte de moderne denker Spinoza zijn politieke realisme. Zo blijken het Machiavellisme, het kolonialisme en de Renaissance samen te hangen als een historische cluster: vanuit het christendom drongen het universalisme en het schuldgevoel door in de Europese cultuur, maar werden steeds begrensd door het cynische realisme van de klassieke cultuur.

De Westerse imperiale machten, zoals het Britse Imperium, leunden op hun christelijke missie – het verheffen van de hele mensheid en het redden van alle zielen – maar waren tegelijk diep beïnvloed door de staatkundige realpolitik van het Romeinse Rijk. Tevens spiegelden zij zich aan de antieke heidense staatslieden: de werken van onder meer Caesar, Cicero en Livius dienden als inspiratiebron. In Nederland zien we, in bijvoorbeeld in de architectuur van het Paleis op de Dam, voltooid in 1665 als pronkstuk van de koloniale macht, zowel christelijke als heidense iconen. Leiders als Merkel echter, voelen door hun cultuurmarxistische opvoeding uitsluitend haat voor hun eigen geschiedenis en tradities: niettemin zijn ze onverminderd universalistisch en moralistisch. Sindsdien is het hek van de dam – schuldgevoel radicaliseert tot zelfhaat.