Van Rooijen over Air France-KLM: 'Hollandse zwaan vliegt beter dan Franse haan kraait!'

Gisteren vond een debat plaats in de Tweede Kamer naar aanleiding van de aanschaf van een belang in Air France-KLM door de Nederlandse staat. Minister van Financiën Wopke Hoekstra (CDA) was aanwezig en diverse Kamerleden gebruikten de opkoop van aandelen om nog maar eens lekker het spanningsveld tussen de Nederlanders en Fransen aan te wakkeren. Nuttig wel! Zoals Kamerlid Martin van Rooijen (50Plus), die venijnig zei: 'De Hollandse zwaan vliegt beter dan de Franse haan kraait!'.

Een punt heeft Van Rooijen zeker. Sinds de fusie tussen KLM en Air France in 2003-2004 presteert de Nederlandse tak van het bedrijf het namelijk veel beter dan de Franse. Uit de monitor Netwerkkwaliteit en Staatsgaranties 2018 blijkt dat het netwerk van KLM sinds 2003 veel groter is geworden dan dat van Air France op vliegveld Parijs Charles de Gaulle. Het aantal directe vliegverbindingen van KLM steeg op Schiphol met meer dan 2% per jaar!

Terwijl de directe connectiviteit van Air France op Charles de Gaulle daalde met een half procent per jaar. De Franse haan kraait dus luid, maar de Hollandse gans vliegt inderdaad beter. Dat KLM het beter doet dan Air France moge ondertussen wel duidelijk zijn. Maar wat kan Nederland nu precies met die aandelen vroegen diverse fracties zich af. Volgens Dion Graus (PVV) heeft Parijs 'nog steeds dubbel zo veel stemrecht' verwijzend naar de bestuurlijke structuur van de holding, waar de Nederlanders dus nauwelijks stemrecht hebben.

Tevens vroeg hij zijn collega's waarom ze niet eerder naar hem hadden geluisterd. Zo diende hij in het verleden moties in om aandelen op te kopen, toen was de prijs slechts €6,- per stuk! Verder vonden vrijwel alle fracties het argument van de regering dat de aandelen zijn gekocht om het 'Nederlandse publieke belang' te beschermen niet al te sterk. Men vroeg zich af hoe het kabinet 'publiek belang' precies definieert.

Zijn het de 130.000 banen? Of 9 miljard aan economische activiteit? Zeker van belang voor Nederland, maar om nu te stellen dat het 'nationale' belangen zijn dat is een kwestie van discussie. Henk Nijboer (PvdA) stelde dat het kabinet het budgetrecht van de Tweede Kamer heeft geschonden en dat dit niet de bedoeling kan zijn. Maar omdat het in deze niet gaat om een consumptieve uitgave, maar een financiële, zouden er wellicht andere regels gelden.

Ook telt de miljoenenuitgave niet mee voor het EMU-stelsel waarin een eis is opgenomen die het maximale begrotingstekort vaststelt U weet wel, die norm die de Italianen altijd aan hun laars lappen. En de Fransen ook. Maar omdat het dus gaat om een financiële transactie gefinancierd vanuit de staatsschuld telt de uitgave niet mee voor het EMU-stelsel. Verder hintte CDA-spreker Jaco Geurts erop dat de aandelen bedoeld zouden moeten zijn om de Franse president te bewegen 'eindelijk eens nee te zeggen tegen de vakbonden'.

GroenLinks had een wat bijzondere houding in het geheel. Enerzijds waren ze blij met de aankoop. En gaven ze aan ook investeringen te wensen in andere publieke sectoren. Tegelijkertijd wilden ze het 'publieke belang' van Schiphol scherp stellen door ook het publieke belang van schone lucht en geluidsoverlast mee te nemen in de discussie en verder handelen binnen het bestuur van de holding.

Tweede Kamerlid Kuzu (DENK) ging er met gestrekt been in. Die vond het een vreemde zaak. Hij vroeg zich af waarom het kabinet 'acht jaar lang de situatie aan zag komen' en 'pas op het laatste moment iets besluit'. En inderdaad. Het is best vreemd om zomaar binnen één week voor 700 miljoen aandelen te kopen. En het allervreemdste is wel dat de transacties, normaal gesproken zichtbaar voor het publiek, in het handelsvolume van het aandeel op de beurs, niet zichtbaar is.

Zo zou de Nederlandse staat tussen 20 februari en 27 februari 2019 voor een kleine 700 miljoen euro aan aandelen hebben gekocht vanuit de beurs van Parijs, maar is dit niet terug te zien in het handelsvolume van dit aandeel op de Franse beurs. Vreemd wel. Vragen rondom de aankoopstrategie blijven dan ook nog open staan.