Slechts 57 van bijna 300 Nederlandse gemeenten voldoen aan opvangcapaciteit voor asielzoekers

De verdeelsleutel, gebaseerd op het inwoneraantal en de welvaart van een gemeente, bepaalt de benodigde opvangcapaciteit, variërend van vijf tot 4447 plekken. Gemeenten hebben de mogelijkheid om op provinciaal niveau opvangplekken te verschuiven om aan hun verplichtingen te voldoen. Een bonus van het Rijk wordt toegekend aan gemeenten die meer opvangplekken regelen dan de berekende behoefte.

Op nationaal niveau blijft het totaal aantal opvangplekken in Nederland achter bij het streefgetal van 96.000. Naast het verschuiven van plekken, moet het land tienduizenden nieuwe opvangplekken creëren. Als provincies hierin falen, heeft het Rijk de bevoegdheid gemeenten te dwingen tot het opzetten van opvang. Met de nieuwe spreidingswet lijkt het streven naar (crisis-)noodopvang voor asielzoekers te verminderen.

Welvaartsverschillen spelen een rol in het bepalen van de benodigde opvangcapaciteit. Dankzij een SP-amendement moeten bijna alle gemeenten meer of minder plekken regelen dan op basis van alleen het inwonertal. Rotterdam moet bijvoorbeeld vanwege de minder welvarende bevolking bijna duizend opvangplekken minder realiseren dan op basis van het inwonertal zou zijn vereist.

Aan de andere kant heeft de welvarende gemeente Haarlemmermeer al meer opvangplekken gerealiseerd dan initieel bepaald. De verwachting is dat de nieuwe wet op 1 februari van kracht wordt, waarna gemeenten hun opvangcapaciteiten kunnen aanpassen volgens de verdeelsleutel.