Omtzigt weg, Van Vroonhoven over: kan het nóg slechter?

Maar laten we het beestje bij de naam noemen: NSC was al compleet ingestort lang vóór het vertrek van Omtzigt. En het overdragen van de leiding aan Nicolien van Vroonhoven? Tja. Dat is alsof je een zinkend schip overlaat aan de stuurvrouw die eerder het kompas al had laten vallen.

Laten we eerlijk zijn. Omtzigt was NSC. Zonder hem had geen hond van die partij gehoord. Zijn naam, zijn dossierkennis, zijn kruistocht tegen bestuurlijke doofpotten: dát trok mensen. Niet het logo, niet de andere kandidaten, en zeker niet Van Vroonhoven. Maar dat is tegelijkertijd precies waarom de partij nooit heeft kunnen landen als serieuze politieke kracht: het was geen team, geen beweging, geen visie – het was een éénmansproject. Een vehikel. En toen de bestuurder zich begon terug te trekken, was het einde onvermijdelijk.

En dus komt de grote vraag: hoeveel slechter kan het worden? Het eerlijke antwoord: nauwelijks. De partij begon met twintig zetels, is inmiddels afgezakt naar twee in de peilingen. En dat is nog royaal ingeschat.

In Nieuwsuur jammerde Van Vroonhoven dat ze altijd “in de schaduw van Omtzigt” heeft gestaan. Nou, dat was ook niet zo moeilijk. Politiek heeft ze tot nu toe nauwelijks indruk gemaakt – niet in profiel, niet in optreden, niet in debat. En als ze dan nu zegt dat ze “met een goed gemoed” de kar gaat trekken... dan kunnen we niet anders dan gniffelen. Goed gemoed? Misschien als je het politieke toneel als hobby beschouwt. Maar Nederland staat in brand, en Van Vroonhoven komt met kamertemperatuurthee en een glimlach.

Deze partij heeft meer mensen verloren dan ze ooit heeft opgebouwd. Kamerleden zijn vertrokken. Staatssecretarissen struikelden over hun eigen principes. De interne chaos is groter dan bij menig studentenvereniging. En toch moet Van Vroonhoven het schip weer vlot trekken? Wie gelooft dat, gelooft ook in kabouters.

Wat vooral opvalt, is hoe media als NU.nl het vertrek van Omtzigt bijna mythisch maken. De held die zichzelf opoffert. De partij die hem zal missen. De mensen die zoekende zijn. Maar laten we nuchter blijven: Omtzigt was al maanden niet echt meer aanwezig. Hij was ziek, uitgeput, opgebrand. En dat is begrijpelijk. Maar doen alsof dit vertrek een plotselinge ramp is, is gewoon onjuist. Dit zat er al lang aan te komen. En NSC was al maanden politiek vleugellam.

De journalisten die nu zogenaamd verbaasd doen, hebben gewoon zitten slapen. Iedereen kon zien dat de koek op was. Zelfs de kiezers.

Het enige eerlijke wat NSC nu zou kunnen doen, is de conclusie trekken die iedereen buiten de partij al lang getrokken heeft: er is geen toekomst zonder Omtzigt. Het merk is besmet, de missie onduidelijk, de fractie verdeeld, en het leiderschap zwak. Zelfs de boodschap over “bestaanszekerheid” – ooit de kern van het verhaal – komt niet meer over. Wie luistert er nog?

En eerlijk is eerlijk: het vertrek van Omtzigt hoeft dus niet het begin van een nieuwe fase te zijn. Het kan ook het slotakkoord zijn van een mislukte poging om een solist een partij te laten bouwen. En in die zin is het misschien goed dat hij nu zelf de deur heeft dichtgetrokken. De rest is decor.

Laat Van Vroonhoven het nog even aankijken, prima. Maar een glorieuze wederopstanding van NSC? Geloof daar maar niks van. Het is voorbij. Wat rest, is wat politiek afval dat nog even nazeilt in Den Haag – tot de kiezer bij de volgende verkiezingen definitief de stekker eruit trekt.

En dan kunnen ook de redacties van NU.nl hun zakdoekjes definitief opbergen.