Column Paul Cliteur: Universiteit van Bristol is helemaal “woke”. Hopelijk kunnen Nederlandse universiteiten echt “universiteiten” blijven

De universiteit van Bristol begint het academisch jaar met een woke-rel die illustreert welke uitdagingen ook op andere universiteiten zullen afkomen. Wat is daar gebeurd?

Aan de Bristol School of Law werkt Steven Greer, met als leeropdracht Professor of Human Rights. Blijkens zijn lijst van publicaties houdt Prof. Greer zich ook bezig met het hedendaags terrorisme en met de ideologische achtergrond daarvan. Gevoelige onderwerpen schuwt hij kennelijk niet in zijn academisch werk. Zo publiceerde hij een artikel over contraterrorisme, een onderwerp dat naar zijn smaak “was ignored in the UK general election.” En hij stelt: “it must not be forgotten in 2020”.

Ook behandelt hij in zijn werk de vraag of contraterrorisme “racistisch” of “islamofobisch” zou zijn. Dit zijn kwesties tegenwoordig. Bij uitgeverij Routledge staat een boek van hem gepland voor Oktober 2021 met als titel: Tackling Terrorism in Britain: Threats, Responses, and Challenges Twenty Years After 9/11.

Maar blijkens een artikel in de Mail.online is het nu hommeles aan de Universiteit van Bristol. Omdat de Britse professor bij zijn benadering van het terrorisme ook aandacht besteedt aan de ideologische achtergrond van dat terrorisme (islam), is hij beschuldigd van “islamofobie” en wat genoemd werd “bigoted views” (een “bigot” is een fanaticus, een kwezel).

Vijf maanden lang zijn de opvattingen van Greer bestudeerd door een klachtencommissie en dat heeft geleid tot het resultaat dat de klachten ongegrond zijn. Heeft dat geleid tot eerherstel van de professor? Nee, want een online protest tegen Greer, georganiseerd door de “Islamic Society” (Brisoc), leidde tot 3,700 handtekeningen tegen hem. Een steen des aanstoots zou zijn geweest dat Greer tijdens zijn colleges een dia zou hebben gebruikt waarin hij zich bij zijn behandeling van de terroristische aanslag op het kantoor van Charlie Hebdo schuldig zou hebben gemaakt aan wat wordt genoemd “islamofobische retoriek”. Greer denkt overigens zelf dat hij onder vuur is komen te liggen vanwege zijn steun aan “the Government’s Prevent programme to stop radicalisation”, want de critici daarvan noemen dat programma “anti-islamitisch”.

Heeft het feit dat de onderzoekscommissie heeft uitgesproken dat de klachten tegen hem ongegrond waren niet in zijn voordeel gewerkt? Niet echt, want hoewel hij in het gelijk werd gesteld, heeft de professor tevens een mail gekregen van de universiteit dat zijn module over “Islam, China and the Far East” niet langer zou worden aangeboden door de universiteit. De reden? Door het schrappen van zijn vak zouden islamitische studenten niet het gevoel krijgen dat “their religion is being singled out or in any way ‘othered’ by the class material.”

Die laatste zin is interessant. De gehanteerde terminologie maakt duidelijk dat we hier met een “woke” klacht te maken hebben. Aanhangers van een bepaalde religie kunnen eisen hoe over “hun religie” gedacht en gesproken mag worden. En dat is: alleen in positieve termen. Sommige invalshoeken voor het academisch onderzoek (bijvoorbeeld de relatie terrorisme en religie) worden ook taboe verklaard.

Veelzeggend is dat de universiteitsbestuurders zonder slag of stoot het idee van vrij academisch onderzoek, het idee waaraan de Universiteit van Bristol, net als elke andere universiteit, zijn bestaansrecht ontleent, gewoon inleveren. Doorslaggevend is niet meer de vraag of de professor of Bristol boeken en artikelen schrijft in peer reviewed tijdschriften en verschenen bij academische uitgevers, maar of de protesterende studenten zijn opvattingen “leuk” vinden. En “leuk” vinden ze zijn opvattingen, wanneer die overeenkomen met hun eigen gekoesterde vooroordelen. Met de opvattingen die ze al hadden voordat ze een voet in de universiteit hadden gezet.

Deze ontwikkelingen zijn desastreus voor een universiteit. Het hele idee van “onderzoek” komt namelijk op losse schroeven te staan. Er valt niets meer te onderzoeken. De resultaten staan vast. De studenten mogen zich niet “othered” voelen. Wat de studenten zich ook niet realiseren, is dat wanneer zij straks hun diploma krijgen hun diploma niets waard is. Zij hebben immers niets “geleerd”. Zij hebben door dwangmaatregelen de professoren gedwongen te vertellen wat zij van tevoren al wisten.

Professor Greer, die aan het eind van dit jaar sowieso met pensioen zou gaan, heeft zich op doktersadvies enkele maanden eerder teruggetrokken van de universiteit. Zijn boek, Tackling Terrorism In Britain: Threats, Responses And Challenges Twenty Years After 9/11, zal volgens plan volgende maand verschijnen. Als althans niet ook de uitgeverij onder druk wordt gezet om boeken uit hun fonds te weren waarin mensen “othered” worden. We zullen zien. En wat we ook gaan zien, is of deze Engelse ziekte ook aan Nederlandse universiteiten het klimaat gaat bepalen.