-Paul Cliteur- 'Tot mij verscheen Hans van Mierlo in een droom'

Dames en heren, vrienden en vriendinnen, broeders en zusters, partijgenoten,

Wat geweldig om hier met zovelen te zijn.

Wat prachtig om je verbonden te voelen met een gemeenschap van mensen die waarden delen in een tijd waarin die waarden op de meest agressieve manier worden aangevallen.

Om te ervaren dat, ondanks al het verval en de geestelijke corrumpering, er een gemeenschap van mensen bestaat die wil opkomen voor de idealen waardoor deze beschaving tot bloei is gekomen: de rechtsstaat en de democratie. Een rechtsstaat en democratie die alleen tot ontwikkeling kunnen komen binnen een nationaal staatsverband. Niet een supranationale organisatie.

De ideeën en idealen van Forum voor Democratie zijn volgens mij niet substantieel veranderd ten opzichte van wat wij voorstonden 5 jaar geleden. Maar de wereld om ons heen is substantieel veranderd. En onze waarden zijn op de proef gesteld. Door een corona-crisis. Door lockdowns. Door financieel-economisch wanbeleid van de regering. En door een geopolitiek die ons op de rand van een derde wereldoorlog kan brengen als onze politieke leiders niet op tijd tot bezinning komen.

Maar de wereld is ook in die zin veranderd dat het wel lijkt alsof we in een slapstick film verzeild zijn geraakt.

We zien regeringsleiders als Justin Trudeau van Canada en helaas ook de nieuwe premier van Engeland Rishi Sunak in een iPhone schreeuwen naar de komiek/politicus in Oekraïne alsof zij als opgroeiende pubers een voetbalwedstrijd aan het bespreken zijn.

We zien voor het eerst in onze parlementaire geschiedenis het gehele kabinet de vergaderzaal van de Tweede Kamer uitlopen, protesterend tegen een kritische vraag van een Kamerlid over de opleiding van de minister van Financiën.

We zien vervolgens op de televisie diezelfde minister van Financiën achter de coulissen een parlementaire pers te woord staan, waarbij zij ongefundeerde en onweersproken speculaties de wereld instuurt over een Kamerlid die “namens een dictator” zou opereren.

We zien een record aantal keren hoe de voorzitter van de Kamer, zowel de Eerste als de Tweede, de microfoon uitdraait op het moment dat het echt interessant dreigt te worden.

Onze democratie gaat door een crisis. Ik realiseerde mij dat vanmorgen toen ik op weg was hier naartoe en ik wat door mijmerde over een droom die ik had vannacht.

Wat was die droom?

Vannacht verscheen tot mij, in een droom, de oude Hans van Mierlo. En hij was bezorgd. “Waarom ben jij zo bezorgd, Hans”, vroeg ik?

Hans was bezorgd over wat hij deze nacht in De Telegraaf had gelezen. De kop van het stuk in De Telegraaf was: “Geheim beraad fractievoorzitters over Forum voor Democratie”.

Het bericht ging verder met (ik citeer): “Een groot deel van de Tweede Kamer beraadt zich achter de schermen op maatregelen tegen FvD. Afgelopen dinsdag kwam een aantal fractievoorzitters bijeen voor geheim overleg, zeggen Haagse bronnen tegen De Telegraaf. De partijen willen een einde maken aan ‘ondermijning van de democratie’ en opruiing door FvD.”

Uit het gesprek met Hans van Mierlo in mijn droom bleek mij dat hij het allemaal goed volgt, wat hier gebeurt. Hij onderhoudt een levendig contact met andere voormalige politieke kopstukken in de andere zijnssfeer waarin hij verkeert. En al die kopstukken waarschuwen tegen het verval van de democratische rechtsstaat waarop zij een heel goed zicht denken te hebben. Als je de dingen een beetje van een afstandje beziet, dan zie je ze heel scherp, hield Van Mierlo mij voor.

“Wat stoort je dan met name”, heb ik de voormalige voorman van D66 gevraagd?

Van Mierlo legde mij uit dat een partijverbod voor een oppositiepartij toch wel een van de meest fascistoïde maatregelen is waartoe een democratische rechtsstaat zijn toevlucht kan nemen ter bescherming van zijn eigen bestaan. Hij ontkende overigens niet dat het in zeer uitzonderlijke gevallen nodig kon blijken. Een democratie is tenslotte geen zelfmoordclub. Maar een partij die de democratie wil herstellen, een partij die referenda wil, een partij die een dam wil opwerpen tegen de steeds verder gaande invloed van Brussel, een partij die wil waken dat politieke besluitvorming niet wordt overgenomen door actieclubs, rechters, ambtenaren en andere niet-democratisch gelegitimeerde organen – zo’n partij verbieden, dat is fascisme pur sang.

Van Mierlo was ook kritisch over het feit dat volgens De Telegraaf het overleg was gestart op initiatief van Volt-leider Laurens Dassen. Dassen had gezegd dat voor hem de druppel was een video waarin FvD-Kamerlid Gideon van Meijeren, volgens De Telegraaf, “de hoop uitsprak dat een menigte naar Den Haag zou trekken om de regering ten val te brengen.”

Van Mierlo was overigens kritisch over de betrouwbaarheid van de berichtgeving in De Telegraaf. Hij zei: “het klopt niet, zoals hier gesteld wordt door De Telegraaf, dat Van Meijeren ‘de hoop’ uitsprak dat een menigte naar Den Haag zou trekken. Van Meijeren zei dat hij niet uitsloot dat zoiets ooit zou gebeuren als mensen werkelijk het water aan de lippen komt te staan”.

Wat Van Meijeren bovendien keer op keer herhaalt”, zei Van Mierlo, “is dat het hem gaat om vreedzame demonstraties. Hij hoopt op vreedzame demonstraties. Hij spreekt van een ‘fluwelen revolutie’”, zei Van Mierlo. “En ja, de regering ten val brengen, dat is toch de wens van elke oppositie? Hoe kan het, dat dat jongetje van Volt dat nog niet weet?”

Ja, daar had ik geen antwoord op, natuurlijk.

In De Telegraaf staat ook (ik citeer): “Bij het overleg was zowel de oppositie als de coalitie vertegenwoordigd.” “Als dat klopt”, zei Van Mierlo daarover, “dan zijn we in een wereld terecht gekomen precies tegenovergesteld aan de wereld die ik mij had voorgesteld. Coalitie en oppositie samenwerkend om één oppositiepartij eruit te werken.” Dat uitsprekend trok Van Mierlo een vies gezicht.

******

Dames en heren, beste vrienden, Wel, u weet hoe dat gaat natuurlijk, soms weet je een droom je niet helemaal meer letterlijk te herinneren. Volgens mij zei Van Mierlo ook nog iets over Thierry Baudet. “Topkerel”, zei hij, als ik het mij goed herinner. En hij vond ook dat Baudet een fantastische fractie om zich heen had verzameld. Hij had genoten van een van de eerste optredens waarbij Van Meijeren de “glibberige premier” (zijn woorden, niet de mijne!) tot de concessie had gedwongen dat de premier toch wel wist wie Klaus Schwab was. Ook genoot Van Mierlo, net als de andere politieke kopstukken aan het hemels baldakijn, van de erudiete optredens van Van Houwelingen en Jansen. En over Simone Kerseboom zei Van Mierlo: “laat zij alsjeblieft eens contact opnemen met die rare cultuurrelativisten in mijn partij om die een beetje bij te scholen over Zuid-Afrika. Want daar kunnen we nog heel wat van leren”.

****

Tot slot: ik vroeg hem wat hij dacht over de tribunalen-uitspraak van Van Houwelingen die onze kwaliteitsmedia keer op keer herhalen alsof daar iets heel sinisters mee aan de hand zou zijn. “Onzin”, zei Van Mierlo. “Wij zijn als D66 altijd voor rechterlijke instanties geweest. Een tribunaal is een rechtbank, geen knokploeg. Laten ze ophouden met dat gezeur”.

U begrijpt dat die droom zich op een uiterst interessante manier ontwikkelde. En ik wilde natuurlijk ook weten wat Van Mierlo vond van het voltallige kabinet dat de vergaderzaal van de Tweede Kamer had verlaten na een confronterende vraag van een Kamerlid over de opleiding van de minister van Financiën. Maar op die vraag kreeg ik geen antwoord.

Want toen werd ik wakker.

Dank voor jullie aandacht!