Mark Rutte en Wopke Hoekstra kregen van Joe Biden: "daar is het gat van de deur!"

In een toespraak in september zette de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan de basisprincipes van het Amerikaanse industriebeleid uiteen. Alleen het behouden van een technologische voorsprong op China en rivalen was niet langer genoeg. In plaats daarvan moet Amerika een zo groot mogelijke voorsprong nastreven in het maken van chips, kwantumcomputing, kunstmatige intelligentie, biotechnologie en schone energie. Daartoe moet Amerika niet alleen slimme mensen verwelkomen en innovatie stimuleren, maar ook de technische vooruitgang in landen als China en Rusland belemmeren. Sullivan beschreef de belangrijkste manieren om de suprematie van Amerika te verhogen ​​door middel van subsidies en andere vormen van industrieel beleid om toeleveringsketens weg te leiden van geopolitieke rivalen. Hij kondigde exportcontroles aan om geavanceerde technologie uit onvriendelijke handen te houden. En dan te bedenken dat Amerika ooit 's werelds luidste pleitbezorger van vrijhandel en open beleid was… Het resultaat is een toename van belemmeringen voor internationale handel en investeringen in een tijd waarin beide al stagneerden als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Amerika zal 400 miljard dollar aan subsidies uitgeven om schone energie te stimuleren en de afhankelijkheid van China in cruciale toeleveringsketens te verminderen. Zeven grote marktgerichte landen verstrekken duizelingwekkende subsidies, zo groot als van Amerika, 2% van het bbp. Aldus geven Westerse belastingbetalers rijkelijk geld uit om een ​​uiterst belangrijk onderdeel van de wereldeconomie veel minder efficiënt te maken, maar wel te beschermen.

Hoe moeten we hier tegenaan kijken? China en Rusland vormen een grote bedreiging voor de wereldorde. De beperking door Rusland van de gasexport voor Europese steun aan Oekraïne benadrukt het risico van het vertrouwen op dit soort landen voor cruciale invoer. De drang onder westerse democratieën, zoals de VS, om tegenstanders economisch te hinderen om dergelijke gevaren te verminderen, is begrijpelijk. Maar het zal enorme kosten met zich meebrengen. Het economisch beleid dat wordt aangenomen in naam van de nationale veiligheid en het concurrentievermogen is zo ingrijpend dat het zowel bondgenoten als vijanden pijn doet. Het staat niet vast dat het Amerikaanse beleid de wereld veiliger maakt voor democratie, maar het zal de wereld armer maken. Waar laat dit Nederland? Het wringt naar mijn mening. We zijn het eens dat Rusland en China een bedreiging vormen voor de wereldvrede, maar dat mag ons niets kosten. Dit lijkt weer een typisch voorbeeld van ‘de dominee en de koopman’, waarbij de koopman weer wint, terwijl de dominee op de achtergrond prevelt. We zijn wel blij dat de VS essentiële ondersteuning biedt ter verdediging van Europa in Oekraïne, maar als er een tegenoffer gevraagd wordt doen we niet mee. De in NAVO verband vereiste militaire inspanning van 2% van het bnp hebben we nog nooit gehaald. De VS is er immers om ons te beschermen. En dan met de hoed in de hand bij Biden bedelen of voor ons de exportbeperking niet geldt. Mark Rutte en Wopke Hoekstra vingen nul op hun request, ‘daar is de deur’. Natuurlijk, want het wringt als de hel.