-Mark Jongeneel- Fascisme: Het ware verhaal dat links liever verzwijgt
De term 'fascisme' roept beelden op van Mussolini, Hitler en het brute militarisme van de jaren dertig. Maar hoe vaak horen we het ware verhaal achter het fascisme? De geschiedenis van deze ideologie wordt vandaag de dag zo vertekend dat velen niet eens weten dat het oorspronkelijk door links werd gezien als een verwante beweging, een bondgenoot in de strijd tegen de gevestigde orde. Het fascisme had in zijn vroege jaren geen negatieve bijklank en werd door links zelfs omarmd. Pas toen Mussolini en Hitler in ongenade vielen door hun agressieve en destructieve gedrag, distantieerde links zich plotseling van deze internationale paria's.
Laten we teruggaan naar de jaren twintig en vroege jaren dertig, toen het fascisme niet de gruwelijke ideologie was die we nu kennen, maar werd gezien als een serieuze oplossing voor maatschappelijke problemen. Links zag fascisme niet als hun tegenpool, maar als een ideologie die vergelijkbare doelen nastreefde. Beiden wilden ze een sterke staat, controle over het economische systeem, en een einde aan de macht van traditionele elites. Ze waren gefascineerd door Mussolini's daadkracht, zijn manier om met een stevige vuist maatschappelijke chaos te bestrijden en hervormingen door te voeren.
Lees ook
Pas nadat Hitler en Mussolini in de jaren dertig met hun brute militaire agressie in ongenade waren gevallen, zag links zich genoodzaakt afstand te nemen. Ze moesten zichzelf opnieuw positioneren. Fascisme werd de grote vijand, en plotseling werd het niet langer gezien als een linkse verwante, maar als 'uiterst rechts'. Een prachtige PR-zet, die links handig gebruikt heeft om de geschiedenis te herschrijven. Fascisme werd het symbool van het kwaad, terwijl het aanvankelijk voortkwam uit dezelfde collectivistische wortels waar ook links zijn kracht vandaan haalt.
Vandaag de dag willen velen ons doen geloven dat fascisme een extreme versie van conservatisme is. Maar hoe waar is dat eigenlijk? Als conservatisme staat voor vrije markten, een beperkte overheid, traditionele moraal en de invloed van religie, dan zijn dit juist al die dingen waar fascisten zich tegen verzetten. Net als links nu, streden de fascisten tegen de vrije markt en verlangden ze naar een gecentraliseerde, almachtige staat. Net als links zagen zij religie en traditionele waarden als obstakels die in de weg stonden van hun utopische doelen.
Laten we ook eens kijken naar de raciale en antisemitische dimensie van het fascisme. Links zal beweren dat ze geen racisten of antisemieten zijn, zoals Hitler was. Maar Mussolini was in zijn beginjaren niet antisemitisch, en ook Franco niet. Sterker nog, Hitler haalde zijn racistische ideologie voor een groot deel uit de geschriften van Amerikaanse "progressieven" die voorstander waren van eugenetica. De ideeën van raszuiverheid en genetische selectie werden niet bedacht door conservatieven, maar door progressieve intellectuelen die dachten dat zij de maatschappij konden verbeteren door de 'juiste' mensen te bevorderen en de 'verkeerde' te elimineren.
Toen Bertrand Russell werd gevraagd hoe fascisme ontstaat, zei hij ooit: "Eerst fascineren ze de dwazen. Daarna muilkorven ze de intelligenten." Zie je de parallellen met wat links vandaag de dag doet? Harde meningen en feiten die niet passen binnen hun ideologische kaders worden steevast gecensureerd of afgedaan als 'extreemrechts'. Iedereen die afwijkt van de voorgeschreven narratief wordt belachelijk gemaakt, weggezet als fascist, of simpelweg de mond gesnoerd.
Het wordt tijd dat we door deze historische verdraaiing heen prikken en de waarheid onder ogen zien: fascisme is geen conservatieve ideologie, het is de lelijke nazaat van collectivistisch denken. En helaas is dat precies de weg die veel linkse partijen vandaag weer inslaan. Laten we niet weer dezelfde fout maken. Laten we het beestje bij de naam noemen en ervoor zorgen dat geschiedenis zich niet opnieuw herhaalt.
Lees ook