Waarom is links nu zo klein? Waarom heeft links 18 zetels verloren? Waarnemers op links buitelen over elkaar heen om daar een verklaring voor te vinden. Het lijkt ze niet te lukken.
Het onderzoek van bureau I&O in opdracht van Universiteit Leiden biedt enig soelaas. De conclusie is dat links onder alle doelgroepen heeft verloren maar het meest onder niet-opgeleiden en MBO’/HavoVwo, het minst wordt verloren onder WO’ers. Dat betekent dat links vooral verloren heeft onder traditioneel linkse doelgroepen. Is dat nieuw? Neen. Dat proces is dat al heel lang gaande. De PvdA is al vele jaren een ‘regenten’ partij van hoogopgeleiden die de taal van laag opgeleiden al sinds socialist dr Joop den Uyl niet meer spreken. Socialist Willen Drees had het allang bekeken en zwaaide af bij de PvdA. De partij vond dat die twee ‘niet konden meekomen’. Wat een schande.
Het wil toch wel wat zeggen dat links ook fors verloren heeft onder de groep die naar de mening van links slim genoeg moet zijn om de boodschap te begrijpen: de hoger opgeleiden. Ook Gij Brutus! ‘Progressief’ werkt niet meer. De partij komt niet op voor de belangen van de lager opgeleiden maar blijkbaar ook onvoldoende voor de belangen van hoger opgeleiden. Ook hoger opgeleiden hebben meer rechts gestemd. De linkse partijen willen maar niet wakker worden. Hun kiezers gingen kortstondig naar D66 op basis van de (misplaatste) beloftes van Sigrid Kaag. Nu gingen ze kortstondig naar de (misplaatste) beloften van Pieter Omtzigt. NSC is CDA 2.0 met een ultiem zwakke leider. Als je nu links stemt krijg je in alle gevallen Groen. Aantrekkelijk?
De items die er echt toe deden deze verkiezingen waren: 1. Immigratie, 2. Wonen 3. Identiteit. 4. Stikstof. Migratie was het centrale thema, al zo lang onder het tapijt geschoven, maar nu kwam het als een tsunami naar buiten, terecht in verbinding gebracht mer Wonen. Op alle onderwerpen gaf links niet thuis of contra de belangen van de (lagere) kiezers. Hoe wil je dan verkiezingen winnen? Voor links was climate change een belangrijk thema, 28 miljard voor 0,000036 graad minder opwarming. En dit terwijl starters geen huis kunnen betalen en de armoede toeneemt in ons land. Dat geld komt wel uit de portemonnee van onze belastingbetalers die erdoor kromlopen, behalve de groep waar links de meeste stemmen vandaan haalt: de hoger opgeleiden. Op de Zuidas toucheren de zich links noemende juristen (mw mr De Gaay Fortman) tussen 500 en 1.800 per uur. De bordjes zijn verhangen. Definitief? De ‘radicaal’ rechtse partijen zijn links (lagere klassen, de grootste kiezersgroep) en linkse partijen zijn rechts (hogere klassen, de veruit kleinste kiezersgroep). Dááááág links!!!
In een vorig stuk heb ik aangegeven dat de malheur van links veel dieper zit dan nu het kiezen van verkeerde thema’s. Het begon al in de jaren zeventig toe links (Nieuw Links!) vond dat de middengroepen niet meer interessant waren: “klootjesvolk”. Links had/heeft minachting voor de belangen van de belastingbetaler. Links meent dat de kiezer ‘het’ niet begrijpt en dat links op aarde is gekomen om het ze uit te leggen en naar utopia te voeren. PvdA cs gingen op zoek naar een nieuwe groep onderdrukten: de derde wereld, immigranten! Globalisering! Jottum! Hans Janmaat en Pim Fortuyn waren de eerste waarschuwingsschoten, maar volkomen genegeerd, nee, ze werden uitgescholden en of vermoord. En nog gaat de scheldpartij door: in de commentaren op voornoemd onderzoek wordt PVV en haar kiezers voor respectievelijk radicaal rechts of extreem rechts uitgescholden. Ze begrijpen er niets van. Links is helemaal de weg kwijt maar al zo lang en de schellen willen niet van de ogen vallen. Dream on!
En dan is er nog het hele verhaal van “we zijn schuldig, excuses en vergiffenis” en woke! Allemaal wat mij betreft te walgelijk voor woorden en ik laat het hier verder rusten. De PVV is een cultureel conservatieve partij maar economisch links, bestaanszekerheid, patriottistisch. Daar zitten thans de meeste kiezers. Ze zijn meer dan gallisch over alle ellende berokkend door de kabinetten waarvan ze menen dat links aan de touwtjes trok, al dan niet een terechte visie. Indicatief is trouwens het teloor gaan van ooit trotse linkse bladen als VN en HP/De Tijd. Je kunt ze niet meer aan de straatstenen kwijt. Ik blader er nog wel eens in. Alsmaar dezelfde klaagtoon en veel “radicaal en extreem.”
Ben ik hier blij mee? Nee natuurlijk niet. Het toont dat de politieke balans van ons land ver te zoeken is ten gunste van een toxische polarisatie. Daar schiet niemand mee op en moet opgeruimd worden. Wim Kan zong “Lijmen Jan, lijmen met z’n allen”. Dat is nu wel nodig. Bij nieuwe verkiezingen krijgt PVV 50 zetels. Als er nu geen rechts getint kabinet komt, dan verklaar ik (alweer) dat ons land onregeerbaar is geworden. De hemel verhoede!
Frits Bosch is econoom en socioloog. Hij is tevens auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”. Zijn meest recente boek is Kafkaistan.