-Frits Bosch- Ga intelligent om met Artificial Intelligence

Als je artificiële intelligentie, ‘AI’, iets vraagt, dan krijg je snel antwoord, maar vaak foutief. AI roept veelal meer vragen op dan antwoorden. Maar het zijn vragen die managers moeten stellen. Uit onderzoek van de Boston Consulting Group blijkt dat de mogelijkheid om ​​AI flexibel te kunnen inzetten ervoor zorgt dat werknemers er eerder gebruik van maken. Of mensen echt moeten begrijpen wat er binnenin AI gebeurt, is minder duidelijk. Intuïtief zou de voorkeur moeten zijn om de algoritme te kunnen begrijpen.

Medewerkers van een winkelketen kregen toegang tot een prognosemodel dat hen vertelde hoe ze voorraad aan winkels moeten alloceren. Sommigen gebruikten een AI-model waarvan de logica kon worden geïnterpreteerd, anderen gebruikten een model dat een blackbox was. Werknemers bleken eerder modellen die ze konden begrijpen terzijde te schuiven omdat ze, ten onrechte, zeker waren van hun eigen intuïtie. Werknemers waren echter bereid beslissingen te accepteren van een model dat ze niet konden bevatten vanwege hun vertrouwen in de expertise van mensen die het hadden gebouwd. De verschillende manieren waarop men reageert op personen versus algoritmen is een groeiend onderzoeksgebied. Hoe reageren particulieren op beslissingen om iemand goed te keuren voor een lening of een clublidmaatschap, wanneer de beslissing door AI of een persoon is genomen? Mensen reageerden hetzelfde als ze werden afgewezen. Maar ze voelden minder positief over een organisatie als ze werden goedgekeurd door een algoritme in plaats van door een persoon. Mensen zijn goed in het wegredeneren van ongunstige beslissingen, wie ze ook neemt. Het is echter moeilijker voor hen om een ​​succesvolle aanvraag toe te schrijven aan hun charmes wanneer ze worden beoordeeld door AI. Mensen willen zich speciaal voelen, niet gereduceerd tot een datapunt. Hoe bereid zijn mensen om krediet te geven in plaats van het te verdienen voor werk dat men niet enkel alleen heeft gedaan? Onderzoekers lieten vrijwilligers iets zien dat toegeschreven werd aan een specifiek persoon, een kunstwerk of een bedrijfsplan, en onthulden daarna dat het was gemaakt met de hulp van assistenten. Iedereen gaf de maker minder krediet als ze te horen kregen dat de maker door mensen was geholpen dan wanneer er sprake was van de hulp van AI. Niet alleen zagen de deelnemers de taak van het werken met een algoritme als veeleisender dan toezicht op mensen, maar ze vonden het ook niet eerlijk als iemand de hele eer opeist voor het werk van andere mensen. Is AI effectief voor mensen om af te vallen? Een vergelijking werd gemaakt tussen het gewichtsverlies dat werd behaald door abonnees op een AI-app, ten opzichte van een menselijke coach. Onderzoekers ontdekten dat mensen die een coach gebruikten, meer gewicht verloren, zichzelf moeilijkere doelen stelden en kieskeuriger waren in het bijhouden van hun activiteiten. Maar mensen met een hoog lichaamsgewicht deden het niet zo goed met een menselijke coach als degenen die minder wogen. Zwaardere mensen voelen zich meer in verlegenheid gebracht door interactie met een andere persoon. Het beeld dat ontstaat is niet eenduidig. Het is ook dynamisch, gedrag evolueert, net als technologieën. Maar één ding is helder. De impact van ChatGPT en andere AI's zal niet alleen afhangen van wat ze kunnen doen, maar ook van hoe ze mensen zich laten voelen.

Frits Bosch, econoom en socioloog. Tevens auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.