-Frits Bosch- Bent u een liberaal of een conservatief? Doorhalen wat niet verlangd wordt
In maatschappelijke discussies worden de begrippen liberaal en conservatief dooreen gehaald. Ze hebben overeenkomsten maar meer verschillen. Ik geef slechts een bescheiden schets van beide fenomenen.
Het liberalisme is ontwikkeld door de Britse filosoof John Locke (1642-1704) tijdens de Verlichting, 17de en achttiende eeuw. Liberalen wensen een zo klein mogelijke overheid ten gunste van een optimale vrijheid voor het individu. De overheid dient beoordeeld te worden op het handelen naar het verkregen welzijn van burgers. In eerste instant betrof dit enkel de bescherming van de bevolking, later uitgebreid met het recht op eigendom en het recht op sociale verzekeringen. Liberalisme heeft het vooral over de rechten van burgers, niet over hun plichten, die zouden immers de individuele vrijheid kunnen belemmeren. De VVD en D66 (links-liberaal) gelden als de liberale partijen in Nederland met de liberaal Mark Rutte veertien jaar als voorman van de VVD. JR Thorbecke (1793-1873) heeft goed werk gedaan om het juridisch in het vat te gieten. Mark Rutte is inderdaad herkenbaar als liberaal met veertien jaar vrijheid voor het individu: massa-immigratie, open grenzen, overdracht van soevereiniteit aan de Europese Unie. Rutte gaat er van uit dat de liberale waarden ‘Europese waarden’ zijn en andere EU landen dienen dús daaraan te voldoen. Veertien jaar vrijheid, blijheid. Eenieder mag beoordelen of Nederland na die veertien jaar er op vooruit is gegaan.
Lees ook
Conservatisme is zo oud als de weg naar Rome en ver daarvoor. Conservatisme gaat uit van de gedachte dat we voor ons maatschappelijk bestel doordrongen dienen te zijn van waarden die zich door de eeuwen heen zich bewezen hebben, de fundamentele spirituele waarden. Dat is in de eerste plaats de waarde van het gezin als hoeksteen van de samenleving. Eer het moederschap. Vervolgens zijn we van ons christelijke geloof goeddeels afgevallen, maar de christelijke waarden worden in het conservatisme hoog gewaardeerd, zoals eert uw vader en uw moeder (tenzij dat onmogelijk wordt gemaakt, zie Lale Gül). De genderfilosofie wordt afgewezen. Diverse filosofen hebben zich over conservatisme gebogen waaronder Edmund Burke, Milton Friedman, Thomas Sowell.
Natiestaat en conservatieven
Net als in het liberalisme zet de conservatief de focus op het individu, het gaat om rechten, maar vooral om plichten van het individu, voor niets gaat de zon op: rechten moeten verworven worden. De conservatief hecht aan de natiestaat als de entiteit die juridische, culturele en sociaal-economische zaken afbakent ten gunste van de inwoners van de natiestaat. Dat betekent dat de verzorgingsstaat uitsluitend voor de burgers bedoeld is die immers het belastinggeld ervoor hebben opgebracht. Het impliceert ook dat overdracht van soevereiniteit een ondermijning betekent van de natiestaat en als zodanig een gruwel is voor de conservatief. De conservatief wijst (uiteraard) de gedachte af dat de liberale waarden de Europese waarden zijn, integendeel. Opvallend is dat Midden-Europese landen conservatief zijn en West-Europese landen sociaal-liberaal. Daar lijkt nu enige verandering in te komen, heel geleidelijk. Premier van Hongarije Victor Orban is een conservatieve regeringsleider. Forum voor Democratie en de PVV kunnen conservatieve partijen genoemd worden. Door links en liberaal worden conservatieven uni sono voor extreem of radicaal rechts uitgescholden. Men meent dat ze behoudend zijn, geen verandering willen, niet progressief zijn en ‘terug naar vroeger’ willen. Onzin. Ieder wenst progressie mits niet de focus gericht is op vrijheid die de leefomgeving ondermijnt. Progressief is een lege huls.
Wat is rechts?
Zowel liberale als conservatieve partijen worden rechts genoemd. Voor liberale partijen is dit een onterechte benaming. Het beste bewijs hiervoor is het veertien jarig bewind onder leiding van Mark Rutte linkse politiek genoemd moet worden. Liberalen en conservatieven staan geheel verschillend in de wedstrijd, zie het onoverkomelijk conflict tussen Rutte en Orban. Dat botst alhier ook landelijk, zie de linkse stroming van de VVD die weg wil uit het kabinet vanwege conservatief PVV. Gewetensvraagje: Wat bent u, een liberaal of een conservatief?
Frits Bosch is econoom en socioloog. Hij is tevens auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”. Zijn meest recente boek is Kafkaistan.
Lees ook