-Frits Bosch- '2023 wordt financieel mager'

Eerst over de inflatie. De oorzaak van de hoge inflatie: 1. De gigantische monetaire creatie door centrale banken van de afgelopen decennia via opkopen van bedrijfsschulden en staatsschulden om de economieën kunstmatig overeind te houden, “too much money chasing too few goods”, 2. Energieprijzen 3. Loonstijging, loon-prijsspiraal, 4. Euro koersdaling ten opzichte van dollar waardoor importen duurder worden, geïmporteerde inflatie, 5. Rentestijging waardoor lenen duurder wordt en doorgegeven wordt aan de consument. Deze vijf componenten verklaren waarom het zo lastig is om de inflatie te beteugelen. Daarbij komt dat vooral ECB en DNB de inflatiedreiging structureel onderschat hebben. Het gevolg van deze onderschatting is dat nu extra de rem ingedrukt moet worden waardoor recessie komende is. Bijzonder kwalijk is dat de ECB om politieke redenen de rente veel te lang absurd omlaag heeft gedrukt. De ECB is een politieke instelling.

2022 was geen goed beleggingsjaar. Aandelen daalden voor een mondiale portefeuille met 18%, cryptocurrencies 70%, Amerikaanse staatsobligaties 13%, emerging market bonds 15%, vastgoed institutionele portefeuille daalde uiteenlopend, particulier vastgoed daalt idem. De traditionele 60/40 portefeuille, 60% aandelen, 40% obligaties voor een ‘goed en veilig rendement’ leverde fors verlies op. Degenen die extra veilig wilden beleggen met 80% obligaties kregen het om de oren door de rentestijging. De vooruitzichten zijn niet goed en dat wordt door de politiek bevestigd: “we worden allemaal armer”.

2022 kan worden gezien als het jaar waar het decennialange macro economische beleid in het westen uiteenvalt. Een cesuur. Beleggingsportefeuilles beschermen is nu het eerstgebodene. Professionelen doen dat met TIPS, inflatie beschermende obligaties. Particulieren kochten traditioneel vastgoed maar dat helpt niet meer. Beleggers zeggen nu: “ TINA, there is no alternative”, er is geen beleggingscategorie om in te vluchten, mogelijk nog grondstoffen en infrastructuur. Private equity wat jarenlang bovengemiddeld presteerde krijgt nu ook de klappen thuis. Het beleggingsfeest lijkt voorlopig voorbij. Er kan zich een opluchtingsrally voordoen als de Oekraïne oorlog voorbij is en energieprijzen en aanbod markten zich herstellen en normaliseren. Maar het rücksichtlos ondersteunen van zwakke landen via rentebeleid en opkopen van schulden lijkt voorbij. De houdbaarheid van de euro wordt hiermee twijfelachtiger: de ruimte om de valuta massief te ondersteunen (Draghi: “whatever it takes”) is er niet meer. Dit vormt een extra argument om de euro te verlaten.

Er is bij beleggers een drang naar veilig, waardoor we nu weer zien dat hoog riskante aandelen fors dalen ten gunste van de blue chips, de grote bedrijven als Unilever en Johnson & Johnson, de zogenaamde waarde aandelen. Het goede nieuws is dat degenen die nu instappen in de beleggingsmarkten dit op een lager niveau doen. Obligaties verschaffen een hoger rendement, maar als de rente en inflatie verder stijgen gaat dit ten koste van de hoofdsom. Aandelen zijn riskanter. Wat de valuta betreft lijken de beste kansen weggelegd voor de dollar, de Noorse kroon en de Zwitserse franc, voor enkel institutionelen vanwege inlegkosten en blokkade (Noorse kroon).

Tot slot over beleggen en het nieuwe pensioenstelsel. Dit is geen goed moment voor zo’n immens stelselwijziging. Dat zal inmiddels duidelijk zijn. Deelnemers van de fondsen worden geconfronteerd met veel meer fluctuaties van hun portefeuille, zonder dat de portefeuille van ‘hun’ is, geen eigendom. Veel meer fluctuaties in het pensioen past niet bij pensioen. Het huidige stelsel, zonder het absurde disconteren tegen de variabele rente, past veel beter bij pensioen. Het nieuwe stelsel is een substantiële achteruitgang en lijkt buitengewoon onverstandig. Bovendien kost het invaren klauwen met geld voor deelnemers nog afgezien van de juridische procedures. Te voorzien is dat deelnemers de komende periode met teleurstellingen worden geconfronteerd in dit economisch en financieel klimaat.

Wat klimaat betreft: vermogensbeheerders hebben een hype die van kwaad tot erger gaat en we noemen het ESG, environment, social, governance. Duurzaam is prima maar het gaat over de top ten koste van een zoektocht naar rendement, want daar horen we ze amper meer over. In de VS wordt Blackrock aangeklaagd. De CEO Larry Finck moet voor het hekje verschijnen. Blackrock’s columnist Lucas Daalder schrijft over alles in HFD maar vreemd genoeg niet hierover. Vermogensbeheerders zien magere vergoedingen door de zwakke markten in het verschiet en kunnen via de hogere vergoedingen voor ESG bijsnabbelen: “uw portefeuille rendeert niet goed, maar is wel DUURZAAM!” Tel uit je winst.

De slotsom is dat het er financieel mager uitziet voor de komende pakweg twee jaar. In Europa zitten de boosdoeners in Frankfurt en bij ons in Den Haag. Daarna misschien weer beter als we door het recessiedal heen zijn. Maar garantie tot de deur.