Column Frits Bosch: Politieke analyses van De Gruyter, Van Middelaar, Smeets, Roelants, Meeus en De Graaf zijn weinig waard

Ons land is gezegend met vele politieke waarnemers die ons verblijden met hun visie over de situatie in de wereld. Dat doen ze via de bekende kanalen van de media. Komen zij met goede adviezen? Dit blijkt helaas niet het geval.

De kolommen van NRC Handelsblad worden volgeschreven door politieke waarnemers zoals Caroline de Gruyter, Luuk van Middelaar, Hubert Smeets en Carolien Roelants, Tom-Jan Meeus en Beatrice de Graaf. Allemaal analisten van vermeend hoge kwaliteit. Maar als je hen leest weet je: zo is het niet en zo zal het niet zijn. Dit zijn contra indicatoren, precies het tegendeel wat zij zeggen gebeurt. Hun analyse geeft geen inzicht wat de betreffende situatie is en zal worden. Een treffend voorbeeld is de Russische invasie in Oekraïne.

Hoe komt het dat geen van dit illustere sextet heeft zien aankomen wat er nu in Oekraïne gebeurt? Zelfs daags voor de invasie meenden zij dat er geen oorlog zou komen. Rob van Wijk van Instituut Clingendael idem. Ze hebben door de jaren heen amper of geen aandacht geschonken aan Oekraïne. Toen in 2016 het Associatieverdrag aan de orde was stemden zij voor het verdrag. Dit was tegen het zere been van Rusland om bekende redenen. Casus belli. Het waren nota bene Jan Roos en dr Thierry Baudet die het Raadgevend Referendum op poten zetten met een contra advies. De Nederlandse bevolking stemde tegen het verdrag. Mark Rutte drukte het toch door en veegde het referendum ondemocratisch van tafel. Rutte: “Oekraïne wordt geen buffer staat” onder het uitroepen van een nazikreet. Vreselijk.

Hoe komt het dat in de VS diverse waarnemers dit al lang van te voren wèl hebben zien aankomen? Ik noem slechts de illustere Henry Kissinger “To settle the Ukrain crisis start at the end”, The Washington Post, 5-3-14 en prof John Mearsheimer. Beiden hebben uitgebreid en tijdig gewaarschuwd. Onze waarnemers zaten veel dichterbij dan zij maar sloegen de plank mis.

Nu hebben onze politieke waarnemers het hoogste woord. Achteraf praten, dat kunnen ze prima. Rusland stond nota bene volbewapend met 200.000 man aan de grens. Er waren volop bewijzen hoe sinister Rusland kan optreden: Georgië, Tsjetjenië, Krim en de vergiftingen. Maar nee: “er komt geen oorlog”! Hoe kan dit?

Hubert Smeets noemt iedereen die volgens hem rechts is, “extreem rechts en fascist” (10/3/22). “Rechts heult met Putin”, uiteraard zonder bewijs en uit de lucht gegrepen. Een toontje lager zou deze oen wel passen. Tom-Jan Meeus is gespecialiseerd in Baudet bashing. Meeus is volkomen geobsedeerd door Baudet. Je kan hem de nieuwe Paul Rosenmöller noemen. De kogel komt nog steeds van links.

Baudet was nota bene de enige politicus was die door wetenschappers een correcte positie innam ten aanzien van Oekraïne, die een oorlog had kunnen voorkomen.

De vraag is: hoe komt het dat onze politiek analisten deze ellende niet hebben zien aankomen, terwijl Vladimir Putin hier al sinds 2006 openlijk op zinspeelde. Wat is hiervan de achterliggende psychologie. Waarom wil het brein blijkbaar niet een ernstige disruptie voorzien, terwijl de voortekenen evident zijn.

Ik ben geen psycholoog maar ik vermoed het volgende. Oorlogen zijn notoir moeilijk zo niet onmogelijk te voorspellen. De mens is van nature optimistisch. Een oorlog is dermate gruwelijk dat je als mens er van uitgaat dat iets dergelijks niet zal gebeuren en dat men voldoende bij zinnen is. Dat blijkt niet het geval te zijn. Het ondenkbare gebeurt. Wat anders is de kwaliteit van de analyses. Die is in ons land ondermaats. Wat ontbreekt is het in de schoenen gaan staan van de ander: “hoe zien zij dit en welke factoren/gevoeligheden spelen hierop in.” Een analyse van de historie hoort hierbij. Voor de kwestie Oekraïne was dit van essentieel belang.

We mogen hopen dat onze politieke waarnemers lering trekken uit het gebeurde en terughoudendheid betrachten bij cancel culturen van anderen.

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.