Mulder: “Justitie moet terug naar de samenleving, want anders gaat het goed mis”
In de luwte van het dagelijks leven bestaan twee werelden in Nederland die zelden met elkaar in aanraking komen. Aan de ene kant heb je de gegoede burgerij: ondernemers, bestuurders, professionals, vrije beroepen. Mensen die hun verantwoordelijkheid nemen, banen creëren, belastingen betalen en meehelpen om het land draaiende te houden. Zij leven in de realiteit van iedere dag, met risico’s, marktdruk en de weerbarstigheid van het bestaan.
Aan de andere kant is er een universum dat zelden op straat komt: de wereld van het Openbaar Ministerie en de rechterlijke macht. Een universum dat sterk geïnstitutionaliseerd is, juridisch doordacht, maar tegelijkertijd vaak losgezongen lijkt van het maatschappelijke en economische leven dat het moet beoordelen.
Zolang deze werelden gescheiden blijven, functioneert het systeem ogenschijnlijk. Maar zodra een burger uit de gegoede klasse — een ondernemer, bestuurder of arts — in aanraking komt met justitie, ontstaat er vaak iets schrijnends. De realiteit van het bedrijf, de intentie van het handelen, de context van een fout of misverstand: ze blijken nauwelijks gewicht in de schaal te leggen. Wat overblijft, is een botsing van perspectieven.
De rechter als klimaatpoliticus
Neem bijvoorbeeld de recente uitspraken in klimaatzaken. In de Urgenda-zaak werd de Staat verplicht meer te doen aan CO₂-reductie, op basis van mensenrechten en het Parijs-akkoord. Een nobel streven wellicht, maar het roept vragen op over de rol van de rechter. Moet die beleidsmaker zijn? Moet de rechter afdwingen wat politiek niet lukt? En belangrijker: begrijpt diezelfde rechter wel wat dit betekent voor de boer in de klei of de ondernemer met een productieketen?
Boerenverstand versus abstract denken
De gegoede burgerij redeneert vanuit ervaring en praktijk. Een faillissement dreigt, een klant betaalt niet, een ruzie met een compagnon escaleert. Dan ga je naar de rechter, in de hoop op redelijkheid. Maar de juridische werkelijkheid blijkt vaak klinisch, abstract, en zonder ruimte voor grijstinten. Wat ontbreekt is het gezonde verstand, het gevoel voor proportionaliteit, de kennis van hoe economie werkelijk werkt. Of zoals Javier Milei zou zeggen: la gente de bien staat tegenover een technocratisch apparaat dat hun leefwereld niet kent — en ook niet lijkt te willen kennen.
Kortsluiting in het systeem
Dit leidt tot kortsluiting. Een ondernemer die zijn personeel jarenlang goed behandelde, maar één fout maakt, wordt behandeld als een crimineel. Een bestuurder die binnen complexe regelgeving probeert te manoeuvreren, wordt zonder genade afgerekend. En andersom: veel professionals binnen justitie snappen niet waarom hun optreden als afstandelijk of kil wordt ervaren. Ze volgen de wet, en dat is toch genoeg?
Naar een herbezinning
Wat nodig is, is een herbezinning op deze tweedeling. Niet om het recht aan te passen aan wie geld heeft — integendeel — maar om te zorgen dat de rechtspraak weer aansluit bij de samenleving waar zij onderdeel van uitmaakt. Begrip, context, proportie: dat zijn geen luxeproducten, maar voorwaarden voor rechtvaardigheid.
De gegoede burger leeft in de werkelijkheid. Het wordt tijd dat justitie daar weer een beetje voeling mee krijgt.
De week van de Lentekriebels staat weer op het punt van beginnen. En dat is zorgwekkend. Lentekriebels is namelijk niets meer of minder dan de seksualisering van onze jeugd. Onze vrienden van Gezin in Gevaar verzetten zich hiertegen. Met kracht. Bestel nu GRATIS hun Zwartboek Lentekriebels om te ontdekken waar die walgelijke Rutgers-week echt over gaat - en kom in verzet!
