-Paul Cliteur en Mienke de Wilde- Fascisme-framing: het grote gevaar voor de PVV

Het afhaken van NSC bij de formatiegesprekken tussen PVV, VVD, BBB en NSC laat Nederland min of verbijsterd achter. Aan de “gezamenlijke basislijn voor het waarborgen van de Grondwet, de grondrechten en de democratische rechtsstaat” kan het niet hebben gelegen, want alles waar ook maar enigszins twijfel over bestond zette Wilders gemakkelijk in de ijskast of nam hij afstand van. Het was zelfs een beetje op het gênante af. Waar hebben al die PVV-stemmers dan op gestemd de afgelopen jaren?

Maar misschien was juist het gemak waarmee Wilders afstand nam van allerlei ogenschijnlijk belangrijke onderdelen van zijn partijprogramma wat juist argwaan heeft gewekt. Het dilemma voor Wilders was eigenlijk het volgende. Als hij zegt dat de islam geen gewone religie is maar een de democratie ondermijnende ideologie dan proberen zijn tegenstanders dat te framen als “kijk, hij zegt weer iets dat in strijd is met de grondwet”. Zegt hij “ok, ik zal de islam beschouwen als een religie” dan zeggen zijn tegenstanders: “kijk, die man is niet te vertrouwen, want eerst zei hij wat anders”.

Kortom, de PVV/Wilders zit met een imagoprobleem en dat is niet vandaag of gisteren ontstaan. Decennia lang werkt de propagandamachinerie van de mainstream media op volle toeren om de PVV neer te zetten als “extreemrechts”, “fascistisch”, “nazistisch”. Zo verging het Fortuyn en zo gaat het nu door met Wilders. Het narratief van “in strijd met de rechtsstaat” is een nette variant van de oorlogsretoriek over “extreemrechts”.

Wat zal moeten gebeuren, is dat het propagandistisch karakter van die verwijten van “extreemrechts” en “fascisme” worden onderkend. Op internet gaat momenteel een fragment (link: https://youtu.be/XfsJxkobPXk) rond waarin ene G. Edward Griffin uitlegt hoe het “nazi-labelen” volgens hem werkt. Hij beschrijft hiermee hoe volgens hem de communistische partij in 1943 te werk ging in het diskwalificeren van tegenstanders. Hoe? Door die tegenstanders te labelen als “fascists”, “nazi’s”, “antisemites”. Hoewel zowel Griffin als persoon, als het überhaupt bestaan van de beschreven instructie omstreden zijn, wordt juist dit fragment steeds vaker uitgelicht en gedeeld en dat vinden wij interessant. Men herkent dit blijkbaar. Daarom gaan we dit toch behandelen. Ziehier de instructie die het partijkader van de communistische partij in 1943 volgens Griffin gaf aan de communistische instellingen.

“When certain obstructionists become too irritating, label them, after suitable build-ups, as fascists or nazi or antisemitic and use the prestige of anti-fascist and tolerance organizations to discredit them. In the public mind constantly associate those who oppose us with those names who already have a bad smell. The association will, after enough repetition, become fact in the public mind.”

Dit is natuurlijk eigenlijk een lesje propaganda. Dit fragment benadrukt het belang van etiketten. Als je erin slaagt je tegenstanders het etiket op te plakken waarvan iedereen weet dat het staat voor iets dat verschrikkelijk fout is (fascistisch, nazistisch, antisemitisch) dan heeft dat grote voordelen. Je hoeft niet eerst een discussie te voeren over de standpunten van die tegenstanders. Je stelt je niet bloot aan de gevaren van een eerlijk debat dat je tenslotte altijd kan verliezen. Het enige wat je moet doen, is het herhalen van een schijnbaar vanzelfsprekende boodschap. In het citaat zitten nog een paar belangrijke punten die voldoende belangrijk zijn om eruit te lichten.

“Suitable build-ups”. De propagandist raadt hier aan niet meteen met een beschuldiging te komen van fascisme, nazisme en antisemitisme. Je moet daar als het ware naartoe werken. Door suggestieve vragen te stellen bijvoorbeeld.

“Tolerance organizations”. De Sovjetpropaganda-instructie wijst hier ook op de betekenis van andere organisaties die je moet proberen voor je karretje te spannen. Tegenwoordig zouden dat zijn: de VN, de EU, monitoring centra tegen discriminatie. Om maar een paar voorbeelden te noemen. Vaak zijn die “tolerance organizations” overigens zélf al ten prooi gevallen aan de propaganda. Wat zij zouden moeten zijn is: heel kritisch op beschuldigingen. Heel scherp zijn op de vraag: “wordt persoon X niet geheel ten onrechte beschuldigd van fascisme, nazisme of antisemitisme?” Maar vaak denken die “tolerance organizations” zelf al slordig. Zij worden door de vanzelfsprekende perfiditeit van fascisme, nazisme en antisemitisme (een “no-brainer”) verleid om dat overal te zien. En dat “overal zien” lukt beter wanneer je daar voorbeelden van kan aanwijzen. En vervolgens ga je die voorbeelden dan maar benoemen. Zo krijgen heel wat mensen het verwijt van “fascist” of “nazi” opgeplakt zonder dat zij zich daartegen effectief weten te verdedigen. Wilders en de PVV-stemmers zijn van die propagandastrategie een gemakkelijk slachtoffer, zoals de gang van zaken rond de formatie bewijst.

“Enough repetition”. Ook de herhaling moeten we nog even naar voren halen uit het citaat. Zowel de nazi-propagandisten (Goebbels) als ook de communisten waren zich daarvan terdege bewust. Een leugen die maar vaak genoeg wordt herhaald wordt vanzelf een waarheid. Althans “in the public mind”. En daarom gaat het natuurlijk. Een Socrates of Spinoza moet je niet proberen te overtuigen. Het gaat om de denkluie massa.

Wat is de relevantie van dit verhaal? We leven toch niet meer in 1943? Nou, meer dan u denkt. De PVV wordt tenslotte ook op deze manier aangepakt, zij het subtiel. En vooralsnog is die aanpak enorm succesvol. De PVV mag dan de winnaar van de verkiezingen zijn, maar zolang als de uitsluitingspropaganda zoals die hierboven beschreven is consistent en met succes wordt toegepast kan het volk stemmen wat het wil, maar kleine in de kneepjes van propaganda goed georganiseerde groepjes en partijen trekken aan het langste eind. Fascisme-framing is het grote gevaar voor de PVV.