Zomergast en Artikel 1 lijstduwer Glenn Helberg: overal is racisme en kolonialisme
Het was weer een avondje met Zomergasten zeg. Veel afleveringen zijn al niet zo denderend, maar de aflevering van gisteravond was slecht. Niet alleen de structuur was slecht, zo ging alles veel te snel en gehaast, maar ook de onderwerpen waren vermoeiend. Het was een avond kijken naar een uitleg hoe alles vol met racisme en kolonialisme zit.
Dit keer was Glenn Helberg aan de beurt. Niet een heel bekend persoon, maar hij is psychiater en mensenrechtenactivist. Tevens was hij lijstduwer bij Artikel 1, de partij van Sylvana Simons. Hieruit kon je al van tevoren opmaken waar dit gesprek over zou gaan: racisme, identiteit, psychologie. En dan allemaal met elkaar verbonden. Niets tegen hem, hij kwam over als een zeer sympathieke man. Maar de aflevering liep gewoon niet goed en gespannen.
De 'witte vlek', het privilege van wit zijn, hoe het kolonialisme nog steeds effect heeft op het feit dat zwarte mensen vaak een vaderloos leven leiden. Het was, bedoeld of onbedoeld, een soort les voor de 'witte man'. Alsof even haarfijn uitgelegd moest worden wat het allemaal betekent en waar witte mensen op moeten letten. Een uitweg is niet mogelijk, want zoals Helberg zelf zegt: 'Een sterk onderdeel van racisme, is dat ontkend wordt dat iets racistisch is.'
Ja, zo heb je mensen snel psychologisch in een hoek gedreven, dat is een ding wat zeker is. Zo domineer je ook gelijk het hele debat, waardoor het racismedebat altijd gekanteld is. Mensen kunnen alleen 'ja het is racisme' zeggen, want ontkenning betekent altijd dat het dus racistisch is. Je bent dus altijd 'schuldig'.
Dit zie je ook heel goed in een stuk waarin de presentator, Janine Abbring en zelf wit, uitlegt dat ze bang was voor het gesprek:
Ik zag voor een deel op tegen dit gesprek zal ik eerlijk zeggen, omdat ik bang ben om fouten te maken, omdat deze discussie in Nederland op zo een niveau wordt gevoerd waarin je snel fouten maakt. Ik erken dat ik dus een 'witte vlek' heb blijkbaar en dat ik allemaal vooroordelen jouw kant op gooi. Maar ik ben ook bang om verkeerde woorden te gebruiken, want dat kan tegenwoordig ook al verkeerd zijn.
Helberg geeft daarna aan dat hij zelf ook bang is om heel Nederland na gisteravond over zich heen te krijgen. 'Ik heb niemand racist genoemd! Het gaat om ontkenning.' Nee dat heeft u ook niet Helberg, maar het is dat laatste onderdeel dat in de weg staat. Het gaat om verborgen schuld. Iemand die ontkent, is schuldig, iemand die 'toegeeft' is schuldig. Het is de verborgen schuld die u lijkt te zien in blanken, zonder in hun hoofd te kunnen kijken, dat zorgt voor de spanning binnen het racismedebat.
Abbring geeft goed aan wat daarvan het resultaat is en het gevolg: angst en schuld voelen. Zo creëer je geen begrip, maar een angst- en schuldcultuur. Dat kan nooit de bedoeling zijn.
https://www.youtube.com/watch?v=ASoxeBeJYMs
Lees ook