Zo draagt u Koninklijke onderscheidingen

Het is vandaag Nederlandse Veteranendag.

In Groot-Brittannië geldt het als grove misdaad, of, voor de Britten nog erger: bad form, om op Remembrance Day (en in de weken die eraan voorafgaan) geen poppy te dragen. Op de Britse eilanden en in grote delen van de Commonwealth loopt de bevolking dan met klaproosjes op de revers om de gevallen soldaten sinds 1914 te herdenken. 

In Nederland heerst die cultuur veel minder. Wij brengen 4 en 5 mei het liefst terug tot een enkele dag van drankgelagen. Wat dat betreft is het wonderlijk dat we zoiets hebben als Nederlandse Veteranendag. Elk jaar op 29 juni (de verjaardag van prins Bernhard) betonen wij eer, waardering en dank aan alle Nederlandse veteranen. 

Dat is natuurlijk een mooie gelegenheid om uw lintjes te dragen. Want hoewel in Nederland nogal wat lintjes worden uitgereikt voor weinig bovennatuurlijke verdiensten, is het een eer zoiets te mogen opspelden. Zeker voor al degenen die hun onderscheiding aan werkelijke verdiensten in plaats van correcte daden te danken hebben. Veteranen, bijvoorbeeld.

Bovendien is het een mooie gelegenheid om werkelijk strakke vorm te hanteren. Geen openhangende boorden of 'lekker casual' in de nabijheid van uw onderscheidingen. Het is een lust om de reglementen door te nemen, kan ik u verzekeren.

Een samenvatting: Koninklijke onderscheidingen bestaan uit een drieëenheid van decoraties. In de eerste plaats is er het Uitreikversiersel. Dat is de onderscheiding die wordt omgespeld of omgehangen op de dag van de uitreiking. Helaas is de kans klein dat u het daarna nog eens zult dragen, behalve op officiële gelegenheden waar u een ambtskostuum draagt en bij officiële gelegenheden waar in de uitnodiging staat vermeld dat u het Uitreikversiersel mag dragen.

Vaker draagt u het zogenaamde Miniatuurversiersel. Zoals de naam al zegt is dit een verkleinde versie van het Uitreikversiersel. Hiervoor zijn de eisen minder streng; u draagt het bij feestelijke gelegenheden, vaak ik de avonduren. (Even voor de goede orde: wellicht een combinatiepak mét das (!), anders white of black tie.) Voorts is er het draaginsigne dat u feitelijk elke dag kunt dragen, mits de kleding passend is. Dus geen t-shirt of Hawaii-hemdje. Het draaginsigne staat voor iets dat groter is dan de drager en mag dus niet te lijden onder een Spekmaniaanse kledingkeuze. Dat is bad form.

Ten slotte is er overigens ook nog het baton, dat is een draaginsigne voor geüniformeerde personen en wordt gedragen volgens de voorschriften die gelden bij de eenheid waarvan het uniform deel uitmaakt.

Nog even een paar don'ts. De eerste hebben we natuurlijk al gezien en dat is onbehoorlijk gekleed zijn (is dit niet de mooiste verbale vertaling van een wegwuivend gebaar?). Daarnaast draagt u geen onderscheidingen, ook geen draaginsignes, bij begrafenissen en crematies, tenzij de familie daar specifiek om vraagt. U kunt het draaginsigne wel dragen tijdens Dodenherdenking. Tot slot is het volstrekt verboden en oneervol om een onderscheiding te dragen die u niet toebehoort. Begrijpelijk, maar ook jammer: want dan kunnen we onze overleden grootvader niet eren door zijn draaginsigne op te spelden ter zijner nagedachtenis.