Wie stopt de complotdenkers?! Nou, wat dacht je van "Wie stopt de techbedrijven!"?

Het naderende aftreden van president Trump omdat hij de Amerikaanse presidentsverkiezingen verloor heeft veel complotdenkers het hoofd op hol gebracht. De roep om ze aan te pakken klinkt steeds luider, zoals ook in Het Financieele Dagblad deze week. Dat zou onverstandig zijn, meent Frits Bosch. Pak liever de grote techbedrijven aan.

Sinds kort heeft Het Financieele Dagblad op pagina twee van de krant de kattebelletjesrubriek Bouman & Dijkman. Anna Dijkman is heden aan de beurt en schrijft een column onder de titel “Wie stopt de complotdenker?” Een merkwaardige vraag, want in het stukje constateert ze zelf dat het geloof in complottheorieën zo oud is als de mens. Dat los je dus niet alleen op door mensen van sociale media te weren. Ze beantwoordt dus haar eigen vraag: je moet de complotdenker niet willen stoppen. Het gaat immers gewoon door, hoe dan ook.

Vervolgens vraagt ze zichzelf af binnen hetzelfde stramien: “Staat het Twitter vrij om Trump van het platform te gooien? Tuurlijk. Net als het opschorten van de 70.000 QAnon accounts. Gebeurde eerder met ISIS-aanhangers. Techbedrijven zijn namelijk allang bewakers van de grenzen van vrije meningsuiting, al is het absoluut een discussie waard wie bepaalt waar die grenzen liggen.” Hier slaat ze de plank helaas mis. Ze is vast een liefhebber van D66, die ook op deze lijn zit, met minister Ollongren voorop.

Als ze er een voorstander van is dat een rechtsgeoriënteerde Amerikaanse president Trump van Twitter gegooid wordt, dan is ze er vast ook een voorstander van dat extreem-rechtse mensen (vooral “extreem”) van het elektriciteitsnet gegooid worden, geweigerd worden in het openbaar vervoer en afgesloten worden van televisie. Grijp de macht, Anna!

Dijkman lijkt niet te begrijpen dat er een essentieel verschil is tussen een krant en een platform van een techbedrijf. Een krant heeft een bepaalde kleur qua economie, cultuur en politiek. Abonnees van een krant weten vooraf welke kleur de krant heeft. De lezer weet wat hij of zij van bijvoorbeeld De Telegraaf, NRC, Volkskrant, Parool kan verwachten. Zo stelt NRC zich in te zetten voor het “intellectuele debat” en laat een auteur van rechtse snit aan het woord om dat vervolgens op een vakkundige en intelligente wijze door een (politiek-correcte) columnist van de krant volledig de grond in te laten boren. Zo weet ook de lezer van De Dagelijkse Standaard welke richting deze site aanhangt. De redactie kan berichten van een krant en de website berichten selecteren en weren: dat is het goede recht van de redactie die de formule bewaakt.

Het platform van techbedrijven is fundamenteel anders. Ze zijn als het ware instrumenten waar alles maar dan ook alles op geplaatst kan en moet worden, inclusief bagger. Vergelijk het bijvoorbeeld met bestek. Dat heeft een algemene gebruiksnuttigheid.

Nu gaan techbedrijven berichten weren. Dat is compleet contra de functie van hun instrument. Ze zetten het platform in voor een bepaalde politieke richting, in dit geval ten gunste van Democraten. We zitten hier op een hellend vlak. Deze internationale techbedrijven eigenen zich een gigantische macht toe die – om met Dijkman te spreken – gestopt dient te worden.

Bovendien is het weren van berichten contraproductief. Het gaat ondergronds gewoon door en dan weet je niet meer wat er speelt. Frustraties en verontwaardiging alom. Een morele ontploffing ligt dan om de hoek. Daar lijkt Dijkman niet mee te zitten. Tuurlijk niet, als het ten gunste is van haar (wellicht politiek-correcte) mening is. Ze vindt het in het voordeel van de vrijheid van meningsuiting. Juist niet! Het legt de bijl aan de wortel van de vrijheid van meningsuiting en daarmee aan één van de pijlers van de democratie. Volkomen terecht dat in de VS senatoren paal en perk willen stellen aan de macht van techbedrijven.

Stel dus niet de vraag wie een einde maakt aan het complotdenken, maar: “Wie stopt de techbedrijven?”

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.