Waarom u wel stemt op...
Natuurlijk gaat u morgen stemmen, maar op wie? Landelijk of lokaal, praktisch of principieel, op een partij of een persoon? Ik zet de keuzes op een rijtje voor u.
De afgelopen vijf weken heb ik steeds een partij beschreven op wie u zeker niet gaat stemmen bij de gemeenteraadsverkieizngen, achtereenvolgens: CDA, VVD, PvdA, PVV en D66. Ik kreeg veel reacties waarin mij de vraag werd gesteld maar voor wie kies je dan wel? Nu heb ik niet de pretentie een stemadvies af te geven, maar ik geef graag een paar tips die u misschien bij uw keuze kunnen helpen.
U stemt niet
Stemmen is een recht, geen plicht. Het is zeer goed mogelijk dat ondanks de enorme hoeveelheid beschikbare partijen, u er geen tussen vindt die u aanspreekt. Misschien bent u teleurgesteld in de partij waarop u in het verleden stemde en wilt u dat laten weten, maar vindt u de anderen nog erger. Het is dan niet onlogisch te zeggen: bekijk het maar, ik blijf thuis en te hopen dat uw partij merkt dat zij minder stemmen heeft gekregen. Dat gebeurt uiteraard alleen als de kiezers van de andere partijen wel gaan. Als ook zij teleurgesteld thuisblijven, verandert er niets in de verhoudingen en blijft uw protest onopgemerkt. Blanco stemmen werkt ook niet: tenzij het percentage daarvan opeens in de dubbele cijfers komt, besteedt niemand er aandacht aan.
Onze premier gaf het gisterenavond bij Pauw en Witteman eigenlijk al een beetje toe: als u niet stemt, heeft dat nauwelijks consequenties. Tenzij u in een piepkleine gemeente woont, waar uw oordeel relatief zwaarder weegt dan in de grote steden. Maar met de samenvoeging van gemeenten in de laatste decennia, wordt uw stem bij de gemeenteraadsverkiezingen in de praktijk steeds minder belangrijk. Nogmaals, er is stemrecht, geen stemplicht, dus laat u niet opnaaien door als je niet stemt, moet je niet klagen (onzin, nergens staat dit mechanisme in onze Grond- of Kieswet beschreven) of onze voorvaderen zijn gestorven opdat jij kunt stemmen (even grote nonsens, niemand dacht 70 jaar geleden ik ga bij het verzet want dan kunnen mijn achterkleinkinderen voor Beter Alphen of Belangengemeenschap Rozendaal kiezen).
U stemt landelijk
Het zou niet zo mogen zijn, maar ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat veel kiezers de gemeenteraadsverkiezingen zien als een superopiniepeiling, een soort niet bindend referendum over de landelijke politiek. De alom aanwezige landelijke kamerleden, fractievoorzitters en zelfs ministers op campagne helpen alleen maar dit beeld te versterken. Geldt dit voor u, moet u allereerst een keuze maken voor of tegen het huidige regeringsbeleid. Vindt u dat het Kabinet-Rutte II het fantastisch doet, is de keuze gemakkelijk: PvdA of VVD. Denkt u: mwog, gaat wel, maar kan beter, kunt u terecht bij gedogers D66, SGP en CU de facto regeringspartijen zonder ministers. En laten we eerlijk zijn, ook bij het CDA en GL, want de programmas van de christendemocraten en de groenlinksen zijn met het blote oog niet te onderscheiden van die van de regeringspartijen.
Bent u daarentegen van mening dat dit kabinet ons land regelrecht naar de economische en morele slachtbank leidt, kies dan PVV of SP. Er is veel over deze partijen te zeggen (fraais, maar vooral ook minder moois) maar duidelijk is dat zij ieder op hun eigen manier en eigenlijk als enige echte oppositie voeren. Vindt u dat het neoliberalisme, bezuinigingen, marktwerking, enz. te ver zijn doorgeslagen, probeer dan de socialisten eens. Zij hebben het grote voordeel er nog nooit een puinhoop van te hebben gemaakt in Den Haag. Dat laatste kan de PVV al niet meer zeggen na de kansloze semiparticipatie aan Rutte I, maar ongetwijfeld zal haar boodschap van minder immigratie, islam en Brussel weer talloze kiezers aanspreken. Alleen is het jammer voor hen dat zij Wilders en co alleen kunen helpen als zij in Den Haag of Almere wonen.
U stemt principieel en klein
Eigenlijk heeft u hier twee mogelijkheden: islamistisch of libertarisch. Persoonlijk vind ik beide ideologieën verwerpelijk (zij het de eerste meer dan de tweede). Als de "Islamdemocraten" (een prachtige contradictio in terminis) of de haatbaarden van de Hizb al-Wehdah Partij van de Eenheid ooit aan de macht komt, is het afgelopen met onze spreekwoordelijke vrijheid en gelijkheid en houden we alleen nog broederschap (let wel: walo niks - zusterschap dus) over. Maar voor het zover is, zal ons landje allang in een soort Syrische nachtmerrie zijn veranderd en eerlijk gezegd zie ik dit abadan nooit - gebeuren. Wat betreft het libertarisme sluit ik mij graag aan bij de woorden van de grote Christopher Hitchens: I have always found it quaint and rather touching that there is a movement in the US that thinks Americans are not yet selfish enough. Het laatste dat Nederland nodig heeft, is meer egoïsme, meer marktwerking en meer gegraai precies die zaken die ons in de huidige ellende hebben gestort. En bedenk wel dat de LP en Artikel 50 (er zal best een verschil tussen bestaan, maar voor een buitenstander is het toch ssdd) geen schijn van kans maken ergens een gemeenteraadszetel te halen. Een stem op een van beide is weggegooid, u kunt net zo goed thuisblijven en FoxNews kijken.
U stemt lokaal
Eigenlijk de verstandigste optie, maar ook de meest inspannende. U moet zich dan namelijk verdiepen in wat die partijtjes zonder veel naamsbekendheid nu eigenlijk willen. Dit is vaak wel de moeite waard: Leefbaar Rotterdam, de Haagse Stadspartij of Red Amsterdam zijn bij uitstek partijen die het beste met de burgers van hun stad voorhebben en niet zijn gebonden aan de programmatische ketenen van landelijke partijen. Mijn advies: neem die moeite, kijk welke het beste bij u past, stem hierop en kijk nooit meer om. Per slot van rekening zijn het gemeentelijke verkiezingen, dan is het toch niet meer dan logisch op gemeentelijke partijen te stemmen? In sommige steden en dorpen heb je ook hybriden: een combinatie van een landelijke en een lokale partij. Maar met de populariteit van de Haagse politicus (net boven bankier en net onder serieverkrachter) kan dit vandaag de dag een blok aan het been van de lokale partner betekenen. Zo bereikte mij vanuit het altijd gezellige Staphorst het bericht dat VVD-Gemeentebelangen bij deze verkiezingen de VVD in haar naam heeft laten vallen en alleen als Gemeentebelangen op het stembiljet is verschenen. Met het oog op de peilingen kan enige boerensnuggerheid deze Staphorsters in ieder geval niet worden ontzegd.
U stemt op iemand die u kent
Waarom niet? Gemeentelijke politici staan vaak dichter bij de burger dan landelijke (behalve bij de PvdA, daar zijn ze of zo vervreemd van de burger als in de Amsterdamse Stopera of ze zitten met hem in een louche theehuis zoals in Rotterdam-Zuid). Een keuze voor een kandidaat die u kent, vertrouwt en waardeert (en bij wie u als het misgaat ook nog eens persoonlijk verhaal kunt halen), lijkt mij een verstandige. Ik woon niet in Amsterdam en ben daar over het algemeen niet rouwig om, maar deed ik dat wel stemde ik met 100% zekerheid op (full disclosure: mijn goede vriendin ) Samira Bouchibti. Vroeger Tweede Kamerlid voor de PvdA, zag zij het licht en begreep dat het doodknuffelen en pamperbetuttelen van minderheden niet de juiste weg voorwaarts is. Dus staat zij nu op de lijst van de VVD in 020 omdat dit beter aansluit bij haar ideeën over hard werken en eigen boontjes doppen. Bij zon persoonlijke keuze speelt de partij een mindere rol, het gaat meer om het karakter van de kandidaat. In het huidige politieke klimaat waarin de partijen en hun vastgeroeste ideologieën juist verstikkend werken op initiatief en zaken gedaan krijgen, lijkt mij deze beslissing volledig gerechtvaardigd.
U stemt op de minst corrupte
Vrij Nederland geeft een mooi overzicht van de schandalen van 2013. Op het kaartje (na ongeveer een derde van de tekst) ziet u dat geen partij brandschoon is, ook de lokale niet, maar dat de PvdA sjoemelkoning in de grote steden is, het CDA in het zuiden van het land, de PVV landelijk en de VVD zo ongeveer overal (de liberalen winnen de grand slam qua corruptie). Relatief schoon zijn D66, de SP en de kleine christelijke partijen, dus als dit uw criterium is, stem dan op een van hen. Toch rijst hier een vraag. Hoelang zouden deze partijen hun handen schoon houden als zij groter werden en meer aan de macht konden snuffelen? Ik wil niet als cynicus of pessimist te boek staan, maar met Montesquieu ben ik van mening dat alle macht corrumpeert.
U stemt tegen de PvdA
Iets wat ik veel hoor dezer dagen. En er is ook wel wat voor te zeggen. Met name op gemeentelijk niveau en dan vooral in de grote steden hebben de sociaaldemocraten met hun eindeloze reeks corruptieschandalen, cliëntelisme en diefstal de politiek haar slechte naam bezorgd (hier komt nu ook nog eens het ronselen van stemmen bovenop). En of de lokale PvdAer in kwestie nu aan de Turkse, de Marokkaanse, de Antilliaanse of gewoon aan de roomblanke maffia is gelieerd, het wordt tijd hem af te straffen. In Rotterdam is dat het gemakkelijkst: stem Leefbaar. Met Joost Eerdmans heeft die partij een uitstekende lijsttrekker en niemand zal ontkennen dat Hamit Karakus en zijn corrupte boevenbende een enorme schop onder het electorale achterwerk verdienen.
In Amsterdam en Utrecht lijkt de strijd tussen PvdA en D66 te gaan. Voorwaar geen gemakkelijke keuze, maar komt puntje bij paaltje, stem dan D66. Op lokaal niveau doet hun zo gehate eurofilie er weinig toe en de sociaalliberalen zijn (in ieder geval tot nu toe) eindeloos minder corrupt en cliëntelistisch dan hun sociaaldemocratische concurrenten. In Utrecht zou u zelfs kunnen overwegen SP te stemmen. Ik geef toe, niet echt een partij waar de gemiddelde DDS-lezer veel affiniteit mee heeft, maar je moet iets over hebben voor de goede zaak. En in Den Haag? Daar had ik tot vorige week gezegd: stem PVV als u wilt voorkomen dat de PvdA er de grootste blijft. Maar na Wilders racistische uitspraak over minder Marokkanen (wat dus ook slaat op de vele goede vrienden die ik binnen deze gemeenschap heb), zult u van mij geen stemadvies voor de PVV Den Haag krijgen.
En ik? Ik heb eerlijk gezegd nog geen idee. Het zou best wel eens een beslissing in het hokje zelf, met het rode potlood in de hand kunnen worden. Maar dat ik ga stemmen, is zeker. Op een vrouw, waarschijnlijk een allochtoon. Ik woon in Den Haag en de enige partijen die ik absoluut, met 100% zekerheid uitsluit zijn zij die de islam of het christendom in hun naam of programma voeren. Ik ben secularist van de Franse slag, overtuigd laïcist na twee jaar Casablanca en drie jaar Parijs. Religie hoort thuis in de kerk, de moskee en desnoods in de huizen van mensen - niet in de gemeenteraad, de Provinciale Staten of de Tweede Kamer. Ik wens u veel sterkte, maar zeker geen zegen, bij het maken van uw keuze.
Volg Bart Schut op Twitter of Facebook.
Lees ook