Nogmaals, waarom juist géén eurobonds
Het DDS-artikel Na de bankenunie volgen eurobonds van Trias Politica van 13 maart 2014 deed mij terugdenken aan het artikel Waarom juist géén eurobonds dat ik op 17 augustus 2011 schreef voor De Financiële Telegraaf (DFT), zie op de paginas 22 t/m 24 van mijn gebundelde DFT-columns 2010-2011.
Omdat het Euro Pact naarmate de tijd vordert steeds meer vast loopt, wordt de eurobondsdiscussie logischerwijze steeds actueler. Zo bepleit nu ook zelfs DNB-president Klaas Knot vandaag in het Financieele Dagblad (FD) de invoering daarvan. Daarom is het dringend noodzakelijk om mijn voornoemd 2011-artikel nu, drie jaar na dato, nog eens uit de la te trekken. Hieronder de integrale tekst daarvan:
Waarom juist géén eurobonds
George Soros heeft met een artikel in The Financial Times van deze week in Duitsland en Nederland de knuppel in het hoenderhok gegooid. Hij pleit voor eurobonds als zijnde de oplossing voor de eurocrisis. Daarbij stelt hij dat Duitsland (en Nederland) de schuldige zouden zijn van de eurocrisis omdat zij eurobonds tot nu hebben tegengehouden. Het moet niet veel gekker worden!
Duitsland
Angela Merkel en haar CDU beginnen nu te twijfelen: Dan toch maar eurobonds? Union-partner CSU blijft bij monde van partijvoorzitter Horst Seehofer fel tegen. Deze stelde dat hij dat niet mee zal maken. Ook de regeringspartij FDP blijft eurobonds faliekant afwijzen. FDP-Chef Philipp Rösler zei daarover:
Eurobonds zijn duidelijk de verkeerde prikkels. Zij zouden prestatie belemmerend werken. Duitsland zou gestraft worden voor haar solide financiële staatshuishouding en voor haar degelijk economisch beleid.
The Financial Times Deutschland stelde deze week daarom niet zonder reden:
De Duitse positie inzake eurobonds legt in toenemende mate een bom onder de zwart-gele regeringscoalitie.
Nederland
Mark Rutte en Jan Kees de Jager schijnen volgens de laatste berichtgevingen inmiddels intern ook aan eurobonds te denken.
De actieve politiek in Nederland beperkt zich echter vooralsnog als een (kleuter)klas tot het ouwe koeien uit de sloot halen en het spelen van cijfers en letters. De actuele internationale discussie over eurobonds laten zij (graag) nog over aan oud-gedienden.
Zo sprak oud-premier Ruud Lubbers zich vorige week met een hartekreet uit vóór eurobonds als zijnde de nog enige oplossing voor de eurocrisis. Zijn goede vriend, studiegenoot en voormalig no-nonsense minister van Financiën Onno Ruding verwees eurobonds daarop afgelopen weekend echter direct naar de prullenbak. Terecht bepleit Ruding juist de individuele verantwoordelijkheid en discipline van ieder euroland voor het op de kortst mogelijke termijn volgens de harde aanpak op orde brengen van de eigen begrotingstekorten en staatsschulden als de te volgen weg.
Terzijde, wees Ruding (de huidige voorzitter van The Centre for European Policy Studies, CEPS) hierbij ook op de ongewenstheid van de ECB-opkoopprogrammas van staatsobligaties van de zwakke eurolanden. Vorige week nog voor 22 miljard!
Ruding stelt:
Ik ben daar zeer bedroefd over. Wat de ECB doet is in strijd met het Verdrag van Maastricht en niet in overeenstemming met de eigen statuten. Dan zijn er altijd wel juristen die weer met een warrig verhaal komen, maar het is gewoon niet zo. Nee. Nee. We kunnen dit niet doorzetten. De ECB heeft nu al kelders vol met derderangstroep die als onderpand dienen en sterk in waarde zijn gedaald. Er is een enorm gat en de ECB zal afboekingen moeten doen. Waar komt de pijn terecht? Bij de belastingbetaler.
Maar ook Ruding weet geen oplossing van de eurocrisis. Hij komt immers niet verder dan strenge discipline en een harde aanpak op het gebied van overheidsbegrotingen en staatsschulden. Kennelijk nog onbekend met The Matheo Solution (TMS), komt ook hij niet met een oplossing voor de kernoorzaak van de eurocrisis: Het gebrek aan herstel van de concurrentiekracht van de zwakke eurolanden. Dat Lubbers géén monetair-econoom is, zoals Ruding stelt, vind ik overigens niet relevant. Want het gaat immers om inhoud en argumentatie.
Waarom juist géén eurobonds?
Maar nu terug naar de vraag van vandaag: Waarom juist géén eurobonds?
Ten eerste omdat eurobonds dus géén oplossing bieden voor de hierboven genoemde kernoorzaak van de eurocrisis. Hiermee is deze discussie dus feitelijk direct beëindigd! Maar goed we gaan nog even door.
De financiële markten tot rust brengen wat betreft de rentevergoedingen op de staatsobligaties van de zwakkere eurolanden kan ook op andere wijzen (zie bijvoorbeeld hier verder). En één van de mogelijke middelen mag vanzelfsprekend nooit tot hét doel worden verheven.
Ten tweede nemen eurobonds de noodzakelijke druk weg bij de zwakkere eurolanden om hun begrotingstekorten a.s.a.p. weg te werken en hun staatsschulden daarmee verder op orde te brengen. En deze individuele verantwoordelijkheid en discipline voor ieder euroland is juist van groot belang (AtD 3/2014 - zie onderstaande noot), zoals ook Ruding stelt. Aan een euroland, dat de regels inzake begrotingstekorten en staatsschulden overtreedt, zullen weliswaar financiële sancties worden opgelegd, maar deze worden dan uiteindelijke weer gefinancierd door, U raadt het al, de steeds in aantal verder afnemende sterkere eurolanden. (AtD 3/2014 - zie onderstaande noot).
Ten derde omdat met eurobonds de sterkere eurolanden (zoals Duitsland en Nederland) gestraft worden voor hun meer solide staatshuishouding en economisch beleid. Deze landen moeten dan immers hogere rentevergoedingen op hun staatsobligaties betalen dan wanneer zij zelf daarvoor naar de kapitaalmarkt stappen. Volgens deskundigen is dit verschil in Duitsland dan 2.3 procentpunt en in Nederland 2,0 procentpunt. Op basis van dit cijfer zou dat voor Nederland een extra financieringslast van bijna 8 miljard met zich meebrengen. En voor een goed begrip dit dan jaarlijks! Deze bedragen komen dan dus ten goede aan die eurolanden die er jarenlang een potje van hebben gemaakt. Goed gedrag wordt dus gestraft, slecht gedrag beloond.
Ten vierde omdat eurobonds een volstrekt onnodige en ongewenste overdracht van nationale souvereiniteit aan Europa is.
Ten vijfde zou met eurobonds (waarvoor ieder individueel euroland voor terugbetaling aansprakelijk is) de hoogst ongewenste en desastreuze permanente Transfer Unie een feit worden. Zolang de economieën van de aan de eurozone deelnemende landen niet van gelijke kracht zijn en geen gelijke groeisnelheid hebben, zal er dan dus structureel belastinggeld van de sterkere naar de zwakkere landen getransfereerd worden. De dan steeds in aantal verder afnemende sterkere eurolanden worden uiteindelijk ook het moeras in getrokken. Zie hiervoor mijn eerdere column Criteria voor oplossingen eurocrisis van 19 juli jl.
Ten zesde wordt met eurobonds (dus) de individuele kredietwaardigheid van de sterkere eurolanden ernstig aangetast.
Ten zevende (en niet geheel onbelangrijk) zijn eurobonds regelrecht in strijd met het de no-bail-out bepalingen van Verdrag van Maastricht.
Ten achtste (last but not least) eurobonds zijn geheel overbodig wanneer The Matheo Solution (TMS) wordt ingevoerd.
Zoals in mijn eerdere columns uiteengezet biedt TMS de zwakkere eurolanden de nu primair noodzakelijke directe perspectieven op snel economisch herstel en (als gevolg daarvan) gezonde staatshuishoudingen.
Vervolgens voorziet TMS in een zelfregulerend systeem waarbij de financiële markten individuele eurolanden zullen dwingen tot een gezonde staatshuishouding. Bij een gebrek aan een gezonde financiële staatshuishouding zullen de banken die eurolanden immers niet meer financieren dan wel zulks tegen hogere rentevergoedingen, zoals ook bedoeld door Ruding. Omdat zij verliezen zelf zullen moeten dragen zullen de banken er immers wel voor waken om risicovolle landen (verder) te financieren. Want zelfs een ezel stoot zich niet tweemaal aan dezelfde steen. En indien individuele eurolanden een loopje blijven nemen met het volgens TMS verscherpte Stabiliteits- en Groeipact (SGP), worden zij uiteindelijk als euroland geëlimineerd. Kortom de tucht van de markt.
Terug naar George Soros
Begin deze week liet George Soros wederom van zich horen in The Financial Times. Dit keer presenteerde hij zijn driepunten oplossing van de eurocrisis. Wolfgang Münchau van Eurointelligence (die overigens ook het licht nog niet heeft gezien) vatte dit als volgt samen:
De eerste stap zou volgens Soros moeten zijn enkel een toezichthoudend systeem voor banken omdat het EFSF de functie neemt van het herkapitaliseren van de banken (gelijk de FDIC in de VS).
De tweede stap houdt eurobonds in, maar met Duitsland aan het stuur. Soros stelt voor een aanzienlijk deel van nationale staatsschulden om te zetten in eurobonds.
Ten derde vindt Soros dat het mogelijk moet zijn om landen uit de euro te zetten, indien deze zich niet houden aan het Stabiliteits- en Groei Pact (SGP).
Gelet op zijn voorstel van eurobonds, heeft ook Soros (gelijk Lubbers, Ruding en Münchau) kennelijk nog niet kennisgenomen van TMS. Want ook hij weet dus geen goede oplossing voor de hoofdoorzaak van de eurocrisis.
Maar, wat betreft de twee overige punten van zijn plan vindt Soros nu - een jaar na dato - wél (op eigen kracht) de aansluiting bij The Matheo Solution (TMS).
Noot: Indien eurobonds zouden worden ingevoerd verdwijnt niet alleen de individuele verantwoordelijkheid (de moral hazard met de druk van de tucht van de markt) voor het op orde brengen van de staatsfinanciën in die landen maar ook de individuele verantwoordelijkheid (de moral hazard met de druk van de tucht van de markt) voor het in die landen ook daadwerkelijk doorvoeren van de noodzakelijke publieke en private hervormingen.
