Volgend jaar zal de economie van Angela Merkel stilvallen: 'Duitse locomotief valt stil!'

Economen zich niet al te veel wagen aan het voorspellen. Ze kunnen slechts vertellen hoe het beeld er nu uitziet. Wat we nu waarnemen is dat de cijfers er voor Nederland gunstig uitzien. Het consumentenvertrouwen is goed en er is een bescheiden groei bij een zeer lage werkloosheid. De groei-impuls komt uit het binnenland doordat het inkomen van huishoudens is toegenomen. De investeringen nemen toe door gunstige economische vooruitzichten en ook de overheid en export dragen bij aan de groei. Zoals de vlag er nu erbij hangt hoeven we dus in Nederland voor een recessie niet te vrezen. Voor Europa ziet 2020 er ook niet slecht uit. Verwacht wordt dat de wereldeconomie met 3,5% zal toenemen en Europa zal daarvan profiteren. Bovendien neemt de economische groei van ontwikkelingslanden toe.

Christine Lagarde, directeur van de Europese Centrale Bank, dringt bij Nederland en Duitsland aan op een stimuleringsbeleid. Ze wil dat we meer investeren om de Europese groei overeind te houden. Het is eigenlijk vreemd gesteld in de Europese Unie: de landen die de ruimte hebben om te investeren doen dat niet en de landen die de ruimte niet hebben doen het wel. De staatsschuld van Italië bedraagt 130% en van Griekenland 180% van het bruto nationaal product, terwijl een staatsschuld van maximaal 60% nog gezond wordt geacht. Opmerkelijk is dat Ierland, Malta, Hongarije en Polen de hoogste groei hebben in Europa van boven 4%.

Voor de middellange termijn zijn er zorgen. De arbeidsproductiviteit staat al langer onder druk. De vergrijzing speelt op waardoor de beroepsbevolking daalt. Dat gaat gepaard met risicomijdend gedrag, minder consumeren, meer sparen en minder investeren. De economische groei zal daardoor op een structureel lager groeipad komen, terwijl pensioen en zorgkosten toenemen. Het overheidsbeslag op het bruto nationaal product neemt toe. De trend voor de komende periode is: veel ouderen, veel spaargeld, minder groei, politieke polarisatie, stress, minder vertrouwen, meer kwetsbaarheid en meer onzekerheid. Een tandje terug is dus waarschijnlijk. We zien ook een onmachtig Europese Unie, waarbij we ook verwijzen naar de order die VDL, de producent van bussen, recent is misgelopen voor de levering van 259 elektrische bussen. De order is weggekaapt door het Chinese bedrijf BYD, dankzij Chinese staatssteun. We zien China mondiaal economisch steeds verder oprukken, een trend waarvan we ook de komende jaren mee geconfronteerd zullen worden.