'Vertrouwen komt te voet, maar gaat te paard'

Knot sprak deze woorden naar aanleiding van een vraag of het vertrouwen van 'de financiële markten' in de euro nu wel voldoende hersteld was. Dat vertrouwen langzaam opgebouwd wordt, maar als een renpaard kan verdwijnen is een waarheid als een koe natuurlijk, maar zegt het ook iets over de euro als adequaat functionerend enig wettig betaalmiddel in de eurozone? Nee natuurlijk. De positie die Knot inneemt is de positie van Merkel cum suis: hervormen, bezuinigen en betere gezamenlijke afstemming van macro-economisch beleid vormen de sleutelwoorden van Knot.

Zoals onze oudgediende morgen bij de DDS Finance sectie zal laten zien, is het maar zeer de vraag of de euro en de eurozone wel zo stabiel zijn als Knot c.s. ons willen laten geloven. Knot is niet de onafhankelijke centrale bankier, die hij zou moeten zijn, maar een verlengstuk van de europolitiek. Maar je kan van de goede man toch ook niets anders verwachten?, hoor ik u verzuchten. Hij is toch met handen en voeten gebonden aan het beleid, dat zijn baas, Mario Draghi, namens de ECB voor hem uitstippelt? Dat klopt inderdaad, en dat maakt de rol die de ECB momenteel speelt, als navigator van de politieke koers van de eurozone, juist buitengewoon discutabel en onwenselijk. De ECB wordt geacht een objectief monetair beleid te voeren, maar heeft zich nadrukkelijk ontpopt als de Bank voor Latijns Europa, dat is inclusief Frankrijk.

Knot verdedigt het uiterst pijnlijke en langdurige proces van interne devaluatie, die de afgelopen vijf jaar aan de 'programmalanden' (Griekenland, Ierland, Portugal, Cyprus en Spanje) is opgelegd. Hij spreekt van 'successen', hetgeen alleen een technocraat kan vinden. Is het een succes als kinderen geen medicijnen meer kunnen krijgen omdat ziekenhuizen kapotbezuinigd zijn en geen geld hebben om de nodige medicijnen te kopen? Is het een succes als veertig procent van de jeugd opgroeit zonder perspectief op een baan? Is het een succes als de staatsschulden van de programmalanden nog altijd ruim boven de 'Maastricht-normen' liggen na ruim vijf jaar crisismanagement? Hoe lang denken Knot c.s. dat het nog duurt totdat de macro-economische onevenwichtigheden tussen de eurozonelanden weggevallen zijn? Het getuigt van een tenenkrommende naïviteit om te denken dat een land als Portugal ooit kan concurreren met een land als Duitsland, nog los van de verschillen in cultuur.

Knot noemt nadrukkelijk Italië en Frankrijk als hervormingszondaars, hij wil dat die landen sneller hervormen. Hij wil ook dat die wil tot hervormen gedragen wordt door de nationale volken van die landen. Zij zouden moeten leren inzien, dat dit uiteindelijk ook voor hen het beste is. Druk van buitenaf helpt dan wel een beetje, maar het moet toch echt van die landen zelf komen. Waarom, zo vraag ik Knot, zouden Frankrijk en Italië nu wel hervormen als ze daar al vijf jaar de tijd voor hebben gehad? Sterker, de Franse president Hollande draaide de hervorming van de pensioengerechtigde leeftijd, die zijn voorganger Sarkozy had doorgevoerd, direct na zijn aantreden alweer terug. Bij ons gaat de pensioengerechtigde leeftijd omhoog, bij de Fransen omlaag. Kan Knot de man in de straat even komen uitleggen welke logica daar in zit? Wij betalen de vervroegde pensionering van de Franse ambtenarij. Vive La France!

Knot noemde de beoogde bankenunie 'een grote stap voorwaarts'. Voor wie dan, beste Klaas? Voor onze (staats-)banken soms? Die mogen in de toekomst opdraaien voor de balans 'recovery' van de Franse en de Italiaanse banken (en de Spaanse, Portugese, Cypriotische en Griekse). Denkt u, beste Klaas, dat van die bankenunie een 'hervormingsprikkel' uitgaat voor de door u aangeduide hervormingszondaars Frankrijk en Italië? Zo ja, wilt u dat even komen uitleggen, bij voorkeur tijdens het acht uur journaal? De redactie daarvan zal u met open armen willen ontvangen, daar twijfelt geen mens aan in dit land.

Ook gelooft Knot heilig in een betere afstemming van economisch beleid tussen de eurozonelanden. In Brussels jargon wordt die afstemming aangeduid met 'macro-economische onevenwichtigheden procedure'. In gewoon Nederlands betekent dat, dat als een land niet voldoet aan de in Brussel gemaakte afspraken, zij dat land kunnen dwingen om de door Brussel geëiste maatregelen te treffen. Ook ons land kan dat lot treffen overigens. Met andere woorden, als Brussel wil dat de hypotheekrente aftrek moet verdwijnen om een einde te maken aan de hoge private schulden in ons land, dan kan zij dat afdwingen. Of als Brussel wil, dat onze pensioenbeleggers moeten investeren in de (rotte) hypotheekportefeullies van onze grootbanken, teneinde die te laten slagen voor de stresstest, dan kan dat. Of als Brussel wil, dat de houders van lijfrente- of koopsompolissen 'afgeroomd' worden teneinde de nationale staatschulden te verminderen, dan kan dat. Enzovoorts, enzoverder. Volgens de VVD heeft dat alles echter niets te maken met het overdragen van nationale bevoegdheden, maar heet dat 'delen van bevoegdheden'. Hoe dom denken ze bij de VVD dat de burger is?

Kortom, mensen als Knot, Rutte, Asscher, Timmermans, maar ook Pechtold en Slob, denken dat de oplossing gevonden kan worden in het doormodderscenario van interne devaluatie, hervormingen en bankentoezicht. Laat ik hen uit de droom helpen: dat gaat nooit gebeuren, het wordt eerder van kwaad tot erger, omdat de onderliggende oorzaak van alle ellende niet wordt opgelost: de one-size-fits-all euro. Wat wel gaat gebeuren is een permanente geldtransfer van noord naar zuid, de eerste wet van de eurodynamica. Dát is de consequentie van ongewijzigd beleid. Het zou Knot sieren als hij dat hardop durfde te zeggen, dan spreekt hij immers de waarheid, nu maar half.

Intussen worden de geruchten steeds sterker dat de Franse minister van Financiën, Pierre Moscovici, de opvolger wordt van begrotingswaakhond Olli Rehn, die naar het Europees parlement is verkast. De Fransman Moscovici, U weet wel, de man die in slaap viel tijdens de onderhandelingen over het reddingspakket voor Cyprus...