Turkse president Abdullah Gül speelt het spel slim
Is Abdullah Gül de slimste politicus van Turkije?
Het heeft even - wat heet, bijna twee weken - geduurd, maar de Turkse president Abdullah Gül heeft eindelijk dan toch iets van zich laten horen. In zijn nieuwjaarsboodschap, gericht aan zijn volk, distantieert hij zich enigszins van de regering-Erdogan, en roept hij de verschillende partijen op om tot elkaar te komen.
De kritiek op Erdogan is mild - of, beter gezegd: mooi verpakt - maar het is toch echt kritiek:
"It is the duty of all of us to avoid attitudes that damage the fact and perception of an independent and impartial judiciary," he said in the message on the presidency website.
Hij voegt daar aan toe:
We should leave old political and bureaucratic habits behind as we step into the new year, the president said.
Als je tussen de regels doorleest is het helder waar Gül op doelt - en op wie. Voor het geval niet iedereen zich daarvan bewust is, verwoordde hij even later nog helderder:
It is our duty to avoid any kind of attitudes that could harm the independence and impartiality of the judiciary, Gül stated.
It is only through elections that the leadership can be changed since it is a democratic country and the judiciary is the only body that can resolve problems concerning laws, Gül said, an indirect response to accusations the government is facing of intervening in the country's judiciary in the current corruption scandal.
Het verstandige van Gül is dat hij duidelijk maakt dat hij Erdogans beleid, dat erop gericht lijkt om de rechtsstaat af te schaffen en alle macht naar zichzelf toe te trekken, afkeurt, terwijl hij tegelijkertijd óók stelt dat de regering alleen tot aftreden kan worden gedwongen door middel van verkiezingen. Met andere woorden, als er individuen of groeperingen zijn die van Erdogan afwillen zullen ze hem op democratische wijze moeten verslaan.
Door dat laatste eraan toe te voegen zorgt Gül ervoor dat Erdogan geen excuus heeft om los op hem te gaan. Dat is immers één van zijn voornaamste talking points: dat partijen die hem tijdens verkiezingen niet kunnen verslaan hem op stiekeme en ondemocratische wijzen aan de kant proberen te zetten. Anders dan Erdogan zegt Gül niet dat er een complot is, maar - net als de premier - benadrukt hij óók het belang van verkiezingen. Hierdoor verzacht hij zijn kritiek dus, hoewel hij er tegelijkertijd geen misverstand over laat bestaan dat de scheiding van de macht te allen tijde gerespecteerd moet worden, waardoor hij duidelijk maakt aan Erdogans critici dat hij gematigder, realistischer en democratischer is...
En misschien dus een goed alternatief voor de premier.
Er zingen al langere tijd geruchten rond dat Gül een comeback in de politiek wil maken - het presidentschap wordt gezien als daar boven staande. Als dit corruptieschandaal en met name zijn reactie erop Erdogan verzwakt, kon Gül zijn kans weleens krijgen. Wil hij die kans benutten, dan moet hij ervoor zorgen dat hij de die hard achterban van Erdogan niet al te zeer tegen zich in het harnas jaagt, terwijl hij tegenstanders van de premier tegelijkertijd duidelijk maakt dat hij de rechtsstaat wel in stand zal houden.
Deze boodschap aan zijn volk maakt duidelijk dat de president dat zelf ook door heeft en het politieke spelletje zo slim mogelijk probeert te spelen. Als hij daarin slaagt is hij ruimschoots de verstandigste politicus van Turkije... maar als hij faalt stelt hij zijn land ongelooflijk teleur op het moment dat het hem juist nodig heeft.
Lees ook