Turkije gaat weer naar de stembus. Krijgt autocraat Erdogan nu wel zijn gewenste meerderheid?

Turkije is een land dat tot op het bot verdeeld is. Aan de ene kant heb je de fanatieke aanhang van de islamistische AK Parti, van president Recep Tayyip Erdogan. Deze mensen aanbidden hun leider zo ongeveer, en vinden dat hij alle macht in handen moet krijgen die hij wil. Hij wil namelijk de machtigste president ooit worden. Daartoe wil dat het parlement een grondwetswijziging aanneemt die hem als president van de ene op de andere dag in de machtigste man in Turkijes moderne geschiedenis verandert, wellicht na de oprichter van de Republikein van Turkije, Mustafa Kemal Atatürk.

[caption id="attachment_123134" align="aligncenter" width="960"] Kemal Kilicdaroglu is de leider van de seculiere oppositiepartij de CHP. Hij is bijzonder populair in Izmir, de derde stad van Turkije met zo'n 4 miljoen inwoners. Foto: Michael van der Galien (bron: De Dagelijkse Standaard)[/caption]

Om zijn doel te bereiken gaat Erdogan genadeloos te werk. Hij maakt de oppositie al jaren zwart, maar de afgelopen jaren en - met name - maanden is hij agressiever geworden dan ooit tevoren. Kritische journalisten worden opgepakt en vastgezet, oppositiekranten worden continu geïntimideerd en lastiggevallen door politieagenten, en de Koerdische partij de HDP wordt stelselmatig beschuldigd van terrorisme. Dit omdat de Koerden bij de laatste verkiezingen meer dan 10% van de stemmen binnenhaalden, waardoor zij zitting mochten nemen in het parlement en Erdogans AKP haar meerderheid verloor.

[caption id="attachment_123135" align="aligncenter" width="960"] Twee dagen voor de verkiezingen waren seculiere Izmirianen al klaar voor verkiezingsdag. Foto: Michael van der Galien (bron: De Dagelijkse Standaard)[/caption]

Omdat de AKP haar meerderheid de vorige keer verloor heeft Erdogan nieuwe verkiezingen uitgeschreven. Hij wil namelijk ten koste van alles een meerderheid achter zich hebben zodat hij zijn constitutionele hervormingen er doorheen kan duwen. Die verkiezingen vinden vandaag plaats. De stembussen gingen vanmorgen om 10 uur Nederlandse tijd open en sluiten om 15:00 Nederlandse tijd. In de uren erna zal duidelijk worden of Erdogan geslaagd is in zijn opzet of dat zijn partij toch echt een coalitie moet sluiten met een andere partij, waardoor Erdogan vrijwel zeker macht zal verliezen.

[caption id="attachment_123136" align="aligncenter" width="960"] Inwoners van Izmir verklaren hun steun voor de seculiere oppositiepartij de CHP. Foto: Michael van der Galien (bron: De Dagelijkse Standaard)[/caption]

Peilingen duiden erop dat het niet gaat zoals Erdogan wil. De kans dat zijn partij een meerderheid van de zetels in handen krijgt is niet groot - tenminste, niet zonder allerlei electorale trucjes en zelfs stembusfraude. De grootste vraag is of de Koerdische HDP weer 10% of meer van de stemmen krijgt. Als dat gebeurt keert de partij terug in het parlement en is het vrijwel uitgesloten dat de AKP de meerderheid vormt in het nieuwe parlement.

[caption id="attachment_123137" align="aligncenter" width="720"] De CHP is de grootste partij in Izmir. Kan de partij nu ook landelijk toeslaan? Foto: Michael van der Galien (bron: De Dagelijkse Standaard)[/caption]

Seculieren hopen dan ook dat de HDP én andere partijen zoals de Kemalistische CHP en de nationalistische MHP vandaag geen stemmen verliezen maar zelfs winnen. Deze kiezers vormen iets meer dan de helft van het electoraat. Zij staan lijnrecht tegenover de, zeg, 40% van de kiezers die Erdogan nagenoeg blind steunen.

[caption id="attachment_123138" align="aligncenter" width="960"] Het motto van de CHP bij deze verkiezingen: Turkije eerst! Foto: Michael van der Galien (bron: De Dagelijkse Standaard)[/caption]

Het is dan ook nog maar de vraag of het rustiger wordt in Turkije na de verkiezingen. Als de AKP wint door meer dan 50% van de zetels te krijgen zal de oppositie de regering ongetwijfeld beschuldigen van stembusfraude en het plegen van een politieke coup. Daar staat tegenover dat, als de andere partijen de AKP eronder krijgen, Erdogan hen vrijwel zeker de oorlog zal verklaren en wellicht buiten-wettelijke methodes zal gebruiken om zijn macht alsnog te vergroten.