Tijd is alles voor de coalitie

Als de coalitie geen tijd weet te winnen, dan kan het nieuwe bezuinigingspakket wel eens nare gevolgen hebben voor CDA en PVV.

In het Catshuis wordt deze weken druk onderhandeld over een nieuw pakket aan bezuinigingen. De inzet is hoog: het voortbestaan van de coalitie en, belangrijker nog, gezonde overheidsfinanciën. De onderhandelingsposities liggen ver uit elkaar. Ondanks de wil om samen door te gaan, zit er veel licht tussen de wensen van de PVV (niet hervormen, zo weinig mogelijk bezuinigen), CDA (zo veel mogelijk hervormen, niet te veel bezuinigen) en VVD (hervormen met mate, heel veel bezuinigen). Het is prettig te weten dat de partijen onderling al enige afspraken hebben gemaakt. De kansen op overleving voor het kabinet worden door insiders geschat op 80 procent. Geert Wilders verdient hier de grootste complimenten voor: waar NOS, NRC, Volkskrant en Trouw er een handje van hebben hem als een onbetrouwbaar sujet af te schilderen, blijkt hij in werkelijkheid iemand met wie je uitstekend afspraken kunt maken. Hij weet dat het hem pijn gaat doen, maar die hervormingen op de arbeids- en woningmarkt komen er. Van dergelijke politieke verantwoordelijkheid kunnen de Partij van de Arbeid en het CDA een hoop leren.

Er is wel een enorm probleem, en dat is het draagvlak van de coalitie. Van de coalitie staat alleen de VVD momenteel op winst in de peilingen. CDA verliest fors (10 zetels), PVV een beetje (2 zetels). Bij nieuwe verkiezingen zou zelfs de steun van de SGP, die virtueel een zetel is gegroeid, bij lange na niet genoeg zijn om door te gaan op de weg die is ingezet. De nieuwe bezuinigingen gaan de situatie er niet florissanter op maken. Daarmee wordt één factor belangrijker dan alle andere: tijd. De coalitie moet het nu tot 2015 zien uit te zingen om de simpele reden dat alledrie de partijen zullen moeten herstellen van de effecten van de huidige bezuinigingsronde.

Opvallend genoeg is de PVV blij verrast dat de electorale klappen vooralsnog zijn uitgebleven. Partijkopstukken hadden verwacht dat de partij eerder zou worden afgerekend voor het sluiten van compromissen. Bronnen rondom de fractie beginnen inmiddels zelfs te hopen dat de fractie licht inkrimpt, zodat de PVV zonder de "debielen" verder kan werken aan een brede, conservatieve volkspartij waar ook bijvoorbeeld een Bart-Jan Spruyt zich bij thuisvoelt. Wellicht niet toevallig precies de kritiek die ook het voormalige Limburgse PVV-Statenlid Harm Uringa op de partij heeft.

Voorlopig hoeven we ons over het voortbestaan van de coalitie geen zorgen te maken. De stemming is goed, de wil is er en de zwaarste hordes zijn reeds overwonnen. De partijen moeten wel beseffen dat ze het helemaal alleeen zullen doen. Geen grappen met een los gedoog- en coalitieakkoord: vanaf nu is alles gedoogakkoord. Want de oppositie gaat het kabinet met geen mogelijkheid meer helpen de sociaal-economische puinhopen van de PvdA op te ruimen.