Terugdraaien strafbaarstelling illegaliteit valt prima te verdedigen

Een hoop onbegrip en woede volgde op de bekendmaking van de VVD om met de PvdA te beklinken dat de strafbaarstelling van illegaliteit in ieder geval voor deze kabinetsperiode de ijskast ingaat, en in ruil daarvoor belastingvoordelen zal gaan uitdelen aan de hoge middeninkomens en de hoge inkomens.

Op het eerste gezicht lijkt zoiets natuurlijk een vreemde deal, want al meer dan een jaar roepen Samsom, Rutte, Teeven en de voltallige regeringskamerfracties dat het binnenkort gewoon strafbaar wordt om illegaal in Nederland te verblijven. Punt. Maar achter die pleisterlaag van zelfverzekerdheid gaat een hele wereld schuil. De PvdA heeft er intern overhoop over gelegen, het hele maatschappelijke middenveld is tegen en behalve de VVD en de PVV is er eigenlijk geen enkele fractie in de Tweede Kamer te porren voor de strafbaarstelling. De PvdA helpt de VVD en de PVV slechts aan een meerderheid bij gratie van het regeerakkoord.

Maar da's dus alléén in de Tweede Kamer. De Eerste Kamer is formeel niet gebonden aan het regeerakkoord, en zeker bij zo'n wankel punt als dit was het te verwachten geweest dat PvdA-senatoren dit plan niet zouden steunen. Sterker nog: de senatoren van GroenLinks, de SP en D66 maakten zich al allemaal geen enkele zorgen meer en gingen er al vanuit dat de PvdA-senaatsfractie de strafbaarstelling illegaliteit zou gaan torpederen.

Dit was dus het moment voor de VVD om in actie te komen. Door overmacht dreigde dit programmapunt van Rutte II alsnog in het water te vallen, wat de liberalen uiteraard moesten voorkomen. Als de senaat dit plan had weggestemd, had de VVD niks teruggekregen voor het sneuvelen van de strafbaarstelling illegaliteit. Maar met de deal die nu gesloten is - waarbij het plan niet weggstemd is, maar in de kiem gesmoord - krijgen de liberalen er tenminste nog €500 miljoen voor terug. Dat lijkt me een stuk beter dan niets.

Overigens blijft het natuurlijk jammer dat dit plan geen doorgang vindt (en de VVD vindt dat ook), maar Nederlandse politiek is met diens gefragmenteerde landschap toch altijd de kunst van het hoogst haalbare realiseren. Inzake het omruilen van de strafbaarstelling illegaliteit voor een arbeidskorting van €500 heeft de VVD gewoon echt het allerhoogst haalbare gerealiseerd.

Nu verhalen gaan verkondigen over 'draaien' of 'rubberen ruggegraat' beoordeel ik daarom dan ook als onbehulpzaam. Mensen die dat doen wekken zo een veels te hooggespannen verwachting van waar de politiek of de VVD in dit tijdsgewricht, in deze constellatie, precies toe in staat zijn. Want eerlijk is eerlijk: de VVD heeft de laatste jaren ondermaats onderhandeld, maar bij deze deal komt de VVD gewoon als winnaar uit de bus.