Taliban Light

In een vroegere werkkring kregen mijn collega’s en ik regelmatig voorstellen uit het Haagse beleidscircuit voorgelegd met het verzoek om deze te becommentariëren of door te rekenen. Een zo’n voorstel ontlokte aan mij ooit de reactie ‘Dit is onzinnig’, waarop de beleidsambtenaar in kwestie mij snedig corrigeerde: ‘Nee, dit is politiek!’. Hieraan moest ik terugdenken nu een nieuwe Nederlandse missie naar Afghanistan wordt voorbereid.

Een trainingsmissie gaat het worden: deels analfabete werkloze Afghaanse jongeren zullen door overwegend militaire instructeurs worden ingewijd in het politievak. Mooi toch. Zo bouwen wij mee aan de Afghaanse rechtsstaat. Op de wetten die deze politiemensen in wording straks moeten handhaven valt wel het een en ander aan te merken. Neem die journalist die een onwelgevallig artikel van internet had geplukt en vervolgens ter dood werd veroordeeld. Of de nieuwe huwelijkswetgeving die verkrachting faciliteert – een civielrechtelijke regeling weliswaar, maar tekenend voor het benauwde klimaat in juridisch Afghanistan. De geest van de Taliban waart blijkbaar nog steeds rond in de overheidsburelen aan de voet van de Hindu Kush. Misschien iets minder erg dan de echte Taliban, maar veel scheelt het niet. Het is kennelijk de ambitie van de westerse mogendheden om de Taliban te neutraliseren door het gedogen van een systeem dat het beste valt te karakteriseren als ‘Taliban Light’.

Dat die Afghaanse rechtsstaat de onze niet is, daar moeten wij – kosmopolitisch als we zijn - maar overheen stappen. Maar om die rechtsstaat veilig te stellen zal toch wel eerst de oorlog moeten worden gewonnen, en dat zit er echt niet in. Afghanistan is een tribale samenleving en de bevolking van dat land moet niets hebben van inmenging door vreemdelingen, en al helemaal niet door ‘ongelovige’ vreemdelingen. En, zo leert de geschiedenis, een guerrillaoorlog valt zonder steun van de bevolking niet te winnen. Op enig moment zal het Westen zich moegestreden terugtrekken, en de Afghanen die het dan zelf moeten doen, waaronder die door ons getrainde politiemensen, zullen eieren voor hun geld kiezen en gemene zaak maken met de Taliban of gewoon deserteren. We weten hoe het is afgelopen met de ‘Vietnamisering’ van die andere oorlog een paar decennia geleden. Voor de strijd tegen het terrorisme heeft dit allemaal weinig te betekenen.

Het bezetten van een land als Afghanistan ten koste van een groot deel van de militaire capaciteit van het Westen is niet doelmatig. De terroristen die anders vanuit Afghanistan misschien aanvallen op het Westen zouden voorbereiden, kunnen zich evengoed nestelen in Pakistan, Somalië, Jemen en andere landen in het Midden-Oosten. En Europa niet te vergeten, zoals we uit ervaring weten.

Waar gaat die trainingsmissie dan eigenlijk om? Hij levert in ieder geval, noch direct, noch indirect, een bijdrage aan de strijd tegen het terrorisme. Als het meezit hooguit een tijdelijke bijdrage aan de versteviging van een rechtssysteem dat valt te kwalificeren als ‘Taliban Light’. Tijdelijk, want omdat de oorlog niet gewonnen kan worden, kan dat ‘Light’ vroeg of laat worden geschrapt. Onzinnig, dus? Nee, politiek! We willen weer, zonder meewarig te worden aangestaard, ons gezicht kunnen laten zien in de internationale vergaderzalen. En natuurlijk de Amerikanen pleasen. Dat hiervoor soldatenlevens op het spel worden gezet is kennelijk all in the game. En dan nog dit. Inzet van de krijgsmacht in kansloze, c.q. zinloze missies is nadelig voor het moreel van de militairen en ondermijnt het draagvlak onder de bevolking voor welke defensie-inspanning dan ook. Dit kan ons in de toekomst nog lelijk opbreken.