Meerdere linkse partijen, waaronder DENK, drongen al langere tijd aan op een grootschalig onderzoek naar geweld tijdens de dekolonisatie van Nederlands-Indië. Nu gaat het Kabinet overstag. Het is zover: linkse partijen krijgen hun zin, Nederland begint een groot onderzoek naar gewelddadigheden in het onafhankelijkheidsproces van Indonesië. Het Aziatische land, voorheen bekend als Nederlands-Indië, was honderden jaren lang een Nederlandse kolonie. Tijdens de onafhankelijkheidsoorlog van het land, van 1945 tot 1949, kwamen zo'n vijfduizend Nederlandse militairen en honderdduizend
Indonesiërs om het leven.
Een nieuw boek over die oorlog, door de Zwitsers-Nederlandse historicus Remy Limpach, suggereert dat het Nederlandse leger destijds op grote schaal structureel geweld heeft toegepast. De Volkskrant
legt uit:
Tot nu toe is de officiële lezing altijd geweest dat buitensporig geweld door Nederlandse militairen slechts in uitzonderlijke gevallen voorkwam - in 1969 omschreven in de 'Excessennota'. De brute strijd in Indië is door politici lang niet omschreven als een oorlog, maar als 'de politionele acties'.
In Limpachs boek staat dat Nederlandse militairen 'op grote schaal' en 'buiten onmiddellijke gevechtsacties om' Indonesiërs hebben gedood en mishandeld.
Het kabinet zet nu na een lang en moeizaam denkproces de stap om 'de zwarte bladzijde in de eigen geschiedenis' - aldus minister Koenders - onder ogen te komen. Het financiert een miljoenenonderzoek dat vier tot zes jaar in beslag neemt.
Aan de ene kant kan zo'n onderzoek daadwerkelijk nieuwe inzichten opleveren en een beter perspectief bieden op de rol die Nederland destijds heeft gespeeld. Anderzijds speelt zo'n onderzoek wel rechtstreeks DENK en
Sylvana Simons in de kaart - die hebben dit onderwerp namelijk precies op hun eisenlijstje staan. Op Facebook meldt DENK:
"Vóór formele excuses voor ons slavernijverleden en onderdrukking gepaard met massamoorden tijdens onze koloniale bezetting van Indonesië en de politionele acties;"
Eerlijk is eerlijk, een onderzoek is niet hetzelfde als excuses. Bovendien heeft Rutte ervoor gezorgd dat er geen eenzijdige focus zal zijn op misdaden door Nederlanders: ook geweld door de Indonesiërs zal worden onderzocht. Desondanks geeft dit kabinetsbesluit de indruk dat het Kabinet luistert naar figuren als Tunahan Kuzu en Sylvana Simons, en dat is een kwalijke zaak. Het is dan ook raadzaam om dit onderzoek niet zonder meer te laten leiden tot excuses - dit zijn twee verschillende zaken, en het Kabinet moet dat duidelijk stellen. Het laatste wat we willen, is dat Sylvana Simons denkt dat ze het in Nederland voor het zeggen heeft.
