Stop met het gedweep met geluksstaatje Bhutan

Te zien vanaf volgende week dinsdag in de Haarlemse Sint-Bavokerk: de tentoonstelling Unforgotten. De samenstellers vragen aandacht voor de situatie van zo’n honderdduizend Bhutansese vluchtelingen. Die is namelijk nogal beroerd.

Huh? Mensen die Bhutan ontvlúchten? Het was een opmerkelijk berichtje in het Haarlems Weekblad, waarin de expositie wordt aangekondigd. Ik kende Bhutan namelijk alleen als de lieveling van opiniemakers en verschillende politici, doorgaans van progressieve snit. Het Aziatische landje fungeert nog net niet als lichtend voorbeeld, maar het is toch verdraaid interessant hoe beleidsmakers zich daar leiden door het Bruto Nationaal Geluk (BNG).

Nee, dan lopen wij hier hopeloos achter. Hoe vaak hoor je niet dat wij ons blind staren op de groei van onze economie? Gisteren warmde Volkskrant-columniste Malou van Hintum dat kliekje maar weer een op. Haar stelling: economische groei voortdurend voorop stellen, kan de boel kapot maken.

Eerlijk is eerlijk, ze pleitte nog niet voor de afschaffing van het Bruto Nationaal Product als beleidsinstrument (BNP). Voor dat soort betogen moet je bij de bloemenkinderen van GroenLinks zijn. De overheid zou moeten koersen op het het BNG – door het geluk van haar burgers in plaats van zoiets platvloers als geld. Wat zulke pleitbezorgers voor ogen staat, blijft vaag. Maar een overheid als geluksbevorderaar doet bij mij de alarmbellen afgaan.

Helaas ontbreekt die scepsis doorgaans in de stukken over het onderwerp, die pas compleet lijken als het koninkrijkje in de bergen er in voorkomt. De koning stelde beging jaren zeventig voor om een het BNP in te wisselen voor het BNG.

Prachtig, vinden de dominees die ons een obsessie met geld verwijten. Wie daarentegen enigszins cynisch is aangelegd denkt: meesterzet. In economisch opzicht zat het destijds namelijk nogal tegen in Bhutan. Dan kun je twee dingen doen. Of je probeert de economie te versterken. Of je zegt gewoon dat geld toch niet zo belangrijk is. Dat laatste is gemakkelijker dan het eerste.

Bhutan mag dan rekenen met het BNG, maar wat levert het op? Bar weinig. Niet alleen is het land een middenmotor in de geluksoverzichten die elk jaar verschijnen. Daarnaast is een grote stroom mensen, ongeveer een zesde van de bevolking, op de vlucht. De misdaad die ze hebben begaan, is dat ze tot de verkeerde stam behoren. Een deel van de vluchtelingen zit nu in Nepal, een ander deel in het Westen, onder meer in de Verenigde Staten en Nederland – juist ja, die achterlijke contreien waar, heel ouderwets, beleidsmakers nog gebruik maken van het BNP.

Kan zo’n land de bron van inspiratie zijn waarvoor het zo vaak wordt gehouden? Lijkt me niet. Kappen dus met die verheerlijking van Bhutan. Die is niet alleen gratuit, maar ook beledigend in de richting van al die vluchtelingen die hun geluk noodgedwongen elders beproeven.