Stef Blok telt tot 67

Je kunt goed merken dat de VVD-fractie tegenwoordig door een accountant wordt geleid. Stef Blok laat zich graag op zijn saaiheid voorstaan ("als saai staat voor inhoud, wil ik graag saai zijn"), en in een interview met Nu.nl zei hij dat de VVD in de Kamer alsnog op zoek gaat naar een meerderheid buiten de PVV om met de bedoeling de AOW-leeftijd naar zevenenzestig op te trekken (zie ook Elsevier). De rekenaar Stef Blok heeft de cijfers 67 in blokletters boven zijn bed hangen. Maar daar heb je 76 zetels voor nodig en die heeft hij niet. Want in het gedoogakkoord met de PVV staat 66 = 66.

De VVD wil dus vreemd gaan, op een onderwerp waarop het misschien helemaal niet hoeft, want de stamverwante PVV was de verkiezingen ingegaan met de SP-leus 65 = 65 om een sociaal gezicht te laten zien. Die opstelling werd toen door PVV-aanhangers als electoraal briljante zet gezien. Toen Geert Wilders die eis de dag na de verkiezingen meteen liet vallen (je moet redelijk zijn en kunt niet alle punten binnenhalen), werd die zet door de blogsympathico's nog meer toegejuicht. Wat speelt onze Geert het toch slim, hij is verreweg de beste. De PVV onbetrouwbaar? Welnee, de andere partijen zijn onbetrouwbaar, dus de PVV kan per definitie nooit onbetrouwbaar zijn. Bovendien hadden we dit kunnen weten. In zijn VVD-tijd had Wilders sociale zaken in zijn portefeuille gehad, dus dan kun je niet verbaasd zijn dat zijn sociale gezicht de andere kant uitkijkt. Met Geert valt heel goed zaken te doen. Daarom is het een beetje laf van Blok (wat zeg ik: een grote schande!) dat deze opportunist juist op dit dossier, waarop Wilders zich van zijn meest redelijke kant heeft laten zien, buiten de PVV om wil gaan. Ik zie de SP-demagogie al voor me: op de rekenaar Stef Blok kun je niet rekenen.?

Nu even over de saaie inhoud zelf. Waar is die verhoging van de AOW-leeftijd naar 67 ook weer voor nodig? Om het draagvlak voor de dure verzorgingsstaat te vergroten, want met de vergrijzing (ook heel saai) moeten straks steeds minder werkenden voor steeds meer niet-werkenden opdraaien. Er moet dus langer gewerkt gaan worden, zeker als we gemiddeld ook nog langer leven. Een kind kan de was doen. We leven niet meer in de jaren vijftig, maar in een tijd waarin de babyboomers allang geen baby's meer krijgen. Alleen: hoe zit het dan met de arbeidsmarkt voor 55-plussers? Die zit op slot. Dan is het op zijn minst een vreemde volgorde om eerst de AOW-leeftijd te verhogen voordat daar beweging in komt: 1 + 1 = 2, maar 1 - 1 = 0. Wie onder de huidige arbeidsomstandigheden de AOW-leeftijd verhoogt, maakt de arbeidsmarkt waarop de echte winst gemaakt moet worden helemaal niet flexibeler. Voor mensen met een goede baan, een goede gezondheid en goede ontslagbescherming, is het niet erg om twee jaar langer te werken. Zij worden daar financieel nog beter van. Voor de mensen die allang zijn afgehaakt, maakt het niet veel uit, zij komen toch niet aan de bak en hebben allang een uitkering. De verliezers zijn de zzp'ers, de helden van de flexibele arbeidsmarkt, die twee jaar langer voor zichzelf mogen blijven zorgen, en die in de VVD-plannen nu niet een door de overheid 'gegarandeerde' toezegging van pakweg € 12.000,- wordt afgepakt, maar het dubbele. Inhoudelijk gezien betekent dat een pensioengat van pakweg € 24.000,-, ofwel pakweg een bruto jaarinkomen dat een kleine zelfstandige (die meestal ook geen arbeidsongeschiktheidsverzekering heeft) nu al in het vooruit moet gaan sparen, ofwel een pure lastenverhoging voor harde werkers die fiscaal gezien eigenlijk zouden worden ontzien. Nog beroerder zijn de kleine zelfstandigen mét personeel uit. Als zij een winkel drijven met een zestig-plusser in dienst, moeten zij die nog langer in dienst houden, ook al hebben deze mensen hun oude arbeidsproductiviteit allang verloren. Want om dat laatste gaat het: rekenkundig is het helemaal niet voordelig om mensen te laten doorwerken die meer kosten dan zij opleveren. Die ouderen zijn juist een blok aan het been. Economisch gezien is het veel verstandiger om de echte productieven, de dertigers en de veertigers, langer te laten werken. Er wordt economisch gezien niks mee gewonnen om mensen die al over hun top zijn tegen hun zin en tegen te hoge arbeidskosten te laten doorploeteren.

Dat is niet zo'n hele moeilijke rekensom, zoals het ook niet zo moeilijk te begrijpen is dat de zestig-plussers van de toekomst straks nog veel kwetsbaarder zijn, omdat zij zelf minder eigen kinderen hebben en de financiële markten eerder meer dan minder volatiel zullen worden. In een tijdperk van individualisering komen individuen er steeds meer alleen voor te staan. Dan is het goed om te midden van al die onzekerheden tenminste aan één zekerheid vast te houden om de eigen oudedagsvoorziening te kunnen berekenen. 65 = 65 bijvoorbeeld, als de leeftijd voor een door de staat gegarandeerd minimaal basispensioen voor iedereen. Meer houvast is er niet, zeker niet als de VVD nu al naar 76 zetels in de Kamer op zoek gaat om alsnog op 67 uit te kunnen komen. Maar ik zal wel een rigide vijftiger zijn (ik ben van 1957, net zo oud als de AOW), want de vlotte dertigers en veertigers die nu de politieke agenda's voor de toekomst bepalen, rekenen heel anders, en gaan er voetstoots vanuit dat zij nog een heel arbeidzaam leven in goede gezondheid voor zich hebben. Ik help het ze hopen, al zijn de politieke carrières in Den Haag tegenwoordig korter dan ooit. Er zit geloof ik nog maar één 65-plusser in de Kamer. En de mensen in het land, vooral de minder geprivilegieerden die naar de flanken zijn uitgeweken, zullen zich nog meer bedrogen voelen.