Stakingen Air France symbool voor Frans hervormingsdrama

Dit, ondanks de door Zuid-Europa gewenste muntdevaluatie, die nu handen en voeten krijgt door de daling van de euro met 10% ten opzichte van de dollar. Alle monetaire kunstgrepen van Mario  Draghi ten spijt, blijven de eurozone staten er onderling een veel te verschillend beleid op na houden om behoorlijk als muntunie (OCA) te kunnen functioneren.

Ook Draghi zelf realiseert zich dat en heeft bij al zijn recente toespraken de eurozone opgeroepen om te hervormen. Hoewel de betreffende landen vaak niet bij naam worden genoemd door Draghi, weet iedereen dat met name Frankrijk en Italië drastisch moeten hervormen om de eurozone concurrerend te maken. Zo niet, dan zal er geen vertrouwen komen van investeerders en zullen alle monetaire programma’s van de ECB verschrompelen als het schuim op een glas verschraald bier.

In een eerdere bijdrage voor DDS Finance in mei jl., getiteld “Hervormingen in Frankrijk? Mais non!“ ging ik in op het Franse onvermogen om ook maar iets te hervormen. Het is niet dat de politieke elite het niet zou willen, met name vanuit centrum-rechts (presidenten Chirac en Sarkozy) is het keer op keer geprobeerd, maar de bevolking wil niet en houdt vast aan de schijnzekerheid van de staat (de collectieve uitgaven bedragen in Frankrijk ca. 57% van het BBP, een record). Daarnaast zijn de vakbonden er buitengewoon machtig, terwijl het in de politiek ontbreekt aan krachtig leiderschap. De huidige president Hollande, die met valse beloftes de verkiezingen van 2012 heeft gewonnen, geniet geen enkel vertrouwen meer onder de bevolking.

De afgelopen weken was het weer eens raak. Ditmaal staakten de Franse piloten van Air France-KLM, omdat zij het niet zien zitten als hun riante arbeidsvoorwaarden aangetast zullen worden door het vaker inzetten van de eigen low-cost carrier Transavia. Hoewel de staking inmiddels beëindigd werd (voor hoe lang?) is de schade enorm, niet alleen op korte termijn (de maatschappij verloor 20 miljoen euro per stakingsdag) maar ook op de lange termijn, door reputatieschade. Iets waar ook onze (ooit) nationale trots KLM door geraakt zal worden.

De Franse econoom, essayist en bekend voorstander van politieke innovatie en hervormingen Nicolas Bouzou, publiceerde een messcherpe analyse hierover in de Franse krant Le Figaro. Volgens Bouzou hebben de Fransen zich voor de zoveelste keer van hun slechtste kant laten zien, door iedere vorm van aanpassing of modernisering af te wijzen. Bouzou stelt dat het gedrag van de Franse piloten symptomatisch is voor de Franse maatschappij als geheel.

Bouzou wijst ook op de innerlijke tegenstrijdigheid van de Fransen. Ergens weten ze wel dat er hervormd had moeten worden en ze nemen het de politici van het verleden kwalijk, dat het toen niet gebeurd is. Maar zodra er een mogelijke hervorming in het hier en nu speelt, sluiten de rijen zich als vanouds en wordt op emotionele gronden, of uit angst om de eigen bestaanszekerheid kwijt te raken, iedere verandering hartstochtelijk afgewezen. Bouzou trekt hieruit de terechte discussie dat hervormen steeds moeilijker wordt, naarmate je er langer mee wacht.

In Frankrijk is er al véél te lang mee gewacht en bovendien zijn de huidige president en zijn premier  (Hollande en Valls) niet of nauwelijk in staat om een consistente visie uit te dragen over hervormingen. Het is meer een kwestie van steeds proefballonnetjes oplaten en een terugtrekkende beweging maken als er maatschappelijk verzet dreigt. De regering speelt geen open kaart met de bevolking over noodzakelijke bezuinigingen, bang als men is voor de opkomst van het Front National. Kortom, er is in Frankrijk een onthutsend zwak leiderschap. Hollande doet mij denken aan een leraar die geen orde kan houden in zijn klas, iemand waar je op zijn best medelijden mee kan voelen.

Zo gaat het er aan toe in de eurozone, waar wij als Nederlanders in zitten en die als een Titanic langs de ijsschotsen scheert, terwijl de kapitein en de officieren (de EU elite) van een copieus diner genieten. Frankrijk en Italië hervormen? Ik help het hopen, maar ik heb er een hard hoofd in. Het lijkt me daarom de hoogste tijd dat de kapitein van onze euro-Titanic eens na gaat denken over Plan B. Een alternatief dat in de rubriek van DDS Finance (die vandaag helaas voor het laatst verschijnt) gelukkig voldoende belicht is.

U kunt mij blijven volgen via de Dagelijkse Standaard, ook over economische onderwerpen.