Speelt Cameron hoog spel?

In artikel 14/1 staat er over het European Parliament: "It shall elect the President of the Commission".  Een duidelijk artikel, niet voor tweeërlei uitleg vatbaar zal men denken. Maar dan kent men de Europese Unie niet. Want in artikel 17/7 staat:

Ik kies de Engelse tekst, omdat dat een van de officiële is. De ene partij doet dus het voorstel, de andere zegt ja of neen.

De Brusselse juristen hebben niet beseft dat zij hiermede een patstelling hebben geschapen die nu in 2014 tot de voordracht aan het EP van Juncker heeft geleid. Misschien door niemand van de Europese Raad ceht gewild maar er waren geen uitwegen. De Christen democraten  fractie in het EP wilde Juncker en anders zou de tweede fractie, de sociaal democraten, de voorzitter van het EP Schulz willen en zou daarna de liberale Verhofstad van de ALDE (Rutte en Pechtold) zelfs in beeld kunnen komen. Elk ander voorstel van de Europese Raad zou door het EP verworpen worden. In de donkere achterkamertjes waarin Juncker zich zo goed thuis voelt is de beslissing gevallen. Een keuze die behalve door Cameron en de Hongaren dragelijk werd geacht. Geen positieve keuze maar een negatieve met een triomferend Europees Parlement  en een Europese Raad die tegen de grenzen van het verdrag van Lissabon aanliep. Of de EU er blij mee moet zijn zal nog blijken.

Een wat lange inleiding om duidelijk te maken hoe benoemingen bij de EU tot stand komen.

De Brusselse juristen hebben ook niet beseft dat deze artikelen zouden kunnen leiden tot meer dan een andere potentiële crisis in de EU en Eurozone.  Want deze consultaties hebben behalve de nu zekere verkiezing van Juncker nog andere politieke en economische gevolgen. De positie van Merkel in de EU is aangestast door haar voor/tegen Juncker zwaai tijdens het voorspel van de voordracht. Hij was al verzwakt door de coalitie met de SPD, want ook in Duitsland merkt men dat een coalitie rechtsmidden/links onaangename complicaties met zich mee kan brengen. Merkel heeft ook concessies moeten doen aan de mediterrane groep (Spanje, Italië, Portugal en Frankrijk), om hun steun bij de uiteindelijke voordracht te verkrijgen. Niets voor niets. Zij wil hen als tegenprestatie voor hun steun toestaan alle flexibiltieit die in het Stabilisatie en Groei Verdrag schuilt te gebruiken omdat deze groep onder de "austerity" politiek uit wil komen om meer groei te bereiken. Dat Verdrag was er juist op gericht om laten we zeggen het aan de laars lappen van de regels van de Verdragen een halt toe te roepen door juist strenge fiscale en monetaire eisen af te dwingen.

Zo'n soepele uitleg val niet in de smaak bij de noordelijke lidstaten die zich juist wel aan het Stabiliteits Pact hebben gehouden. En eerlijk gezegd valt dat Pact helemaal niet soepel uit te leggen. Wat de zuidelijke staten willen is versoepeling van de begrotings en staatsschuld discipline om fondsen vrij te maken voor de stimulering van hun economie, hetgeen, en daarin hebben zij gelijk, met de austerity aanpak al vele jaren blijkt niet te lukken mede omdat de staatschulden zo hoog zijn gestegen dat er binnen de bepalingen van de verdragen en het pact geen financiële ruimte is overgebleven voor zo'n stimulering en, en dat is wellicht wel de hoofdoorzaak, zij niet voldoende hervormingen wilden of konden doorvoeren. Zij willen ook dat de ECB extra geld gaat scheppen. Dit splitst de eurozone nog sterker in een noord zuid front en in een muntunie kan men geen twee gescheiden fiscale en monetaire  strategieën hebben. Dan is het geen muntunie meer. Hoe zal dat uitpakken?

Cameron, die een openlijke hoofdelijke stemming eiste, en zo de zaak op scherp stelde, wordt, uiteraard ook door Farage, nu afgeschilderd als geisoleerde loser vooral in de Duitse pers want hij streed een bij voorbaat al verloren strijd en had zich bij de meerderheid moeten neerleggen om geen gezichtsverlies te lijden.  Bovendien zou het VK nu veel van de medezeggenschap in de EU verder verliezen. Maar vergeet niet dat door de gestage uitbreiding van de EU met, zoals dat vaak gezegd wordt, vrijwel failliete staten, de zeggenschap van elke individuele lidstaat afneemt (en die van Brussel toe) en het VK heeft daar al vaken over geklaagd.  In de Eurozone verliest bijvoorbeeld Duitsland met de toetreding van Litouwen tot de eurozone zelfs zijn vaste stemrecht bij de ECB, hoewel Duitsland de grootste kapitaalverschaffer is. Dat valt in Duitsland ook niet goed. Ook Farage wijst geregeld op die afname van de Britse stem in het EU koor. Ook worden veel eurozone regelingen algemeen EU geldend terwijl het VK daar helemaal geen stem in heeft.

Cameron  heeft dit moment gekozen om duidelijk stelling te nemen en te laten zien dat het VK bereid is zelf hoog spel te spelen en niet met zich laat sollen. Hij heeft daarbij een goede aas in handen. Want Duitsland kan niet zonder het VK in de EU de machtigste partij blijven. Zie de machtsverdeling in de EU als het VK eruit zou stappen in de volgende grafiek van de Open Europe Think Tank. (Zie onderstaande grafiek).

Mocht het VK uit de EU stappen dan wordt het mediterrane blok machtiger dan het Noordelijke en dus Duitse blok. Een complete verschuiving in de macht binnen de EU en verlies voor Duitsland, nota bene de geldschieter en economische motor van de Europese Unie.

De stelling dat het economisch een grote klap voor het VK zou zijn moet wel worden aangevuld met de constatering  dat de machtsverhoudingen binnen de EU ook totaal zouden veranderen. En weliswaar is 10% van de Britse economie gebonden aan de EU maar dat zou inhouden dat het VK geen handel meer met de EU zou mogen hebben als zij de EU verlaat. In het kader van de WTO zou zo'n blokkade zelfs onwettig zijn. Bovendien importeert het VK meer uit de rest van de EU dan het uitvoert. Tenslotte, en dat is ook een belangrijk argument, het VK wil de macht van Brussel  sterk beperken en in feite terugbrengen tot het niveau van de vrijhandelsmarkt en wil dus absoluut geen politieke eenwording terwijl Merkel juist weer heeft benadrukt dat dat het einddoel van de EU blijft. Een recht tegenover elkaar staan dus. Maar gezien de sterk groeiende nationalistische gevoelens bij de bevolking van de EU (zie Andalusië, Schotland, Basken) valt het te betwijfelen of die eenwording ooit bereikt kan worden. Ook de houding van de overheid in de mediterrane lidstaten is opvallend sterk gericht op monetaire eenwording, gezamenlijke deling van inkomen en schulden maar zeker niet op staatkundige eenwording. Idealisme is heel vaak een slechte raadgever zeker als hij slechts uit een bron komt.

Als slot een gevaarlijke uitspraak. Wat taaloorsprong en cultuur betreft hebben de noordelijke landen heel veel gemeen. Het zou wat dat betreft jammer zijn als het VK de EU verliet en daar een breuk in zou komen. Maar ook in de tweede wereldoorlog heeft, gelukkig voor de rest van Europa, het VK ook een nimmer buigende rol gespeeld en alleen de strijd voortgezet. Dat is ook goedgekomen.