Spanningen in de Zuid-Chinese Zee lopen op

Er wonen ongeveer duizend Chinezen op wat door de meeste landen Woody Eiland wordt genoemd, maar in het Chinees Yongxing heet. De bevolking daar heeft inmiddels een burgemeester en negenenveertig afgevaardigden gekozen die ook de nabijgelegen Parcel- en Spratley-eilanden moeten besturen. Dit tot woede van de Filipijnen en Vietnam die vinden dat China onterecht aanspraak maakt op de eilandengroep. 

Dat China nu militairen naar Yongxing stuurt, moet als een signaal naar de buurlanden worden gezien. Het doet denken aan de inmiddels beruchte uitspraak van de Chinese minister van Buitenlandse Zaken die meer dan een jaar geleden reageerde op kritiek vanuit de Verenigde Staten op het hardhandige optreden van zijn land in de Zuid-Chinese Zee. "China is een groot land en andere landen zijn kleine landen. Dat is gewoon een feit." Geen wonder dat die kleine landen in toenemende mate naar Amerika kijken om hun belangen in Zuidoost-Azië kracht bij te zetten.

Ruim een derde van de wereldwijde handel over zee en maar liefst de helft van de olie- en gasleveringen aan Japan, het Koreaans schiereiland en Noordoost-China vaart door de Zuid-Chinese Zee. De Verenigde Staten hebben, bij monde van minister Hillary Clinton van Buitenlandse Zaken, stabiliteit in de zee van "nationaal belang" verklaard. De Amerikanen drijven veel handel met de landen rond de Zuid-Chinese Zee en proberen de opkomst van China als een militaire grootmacht enigszins in te dammen.

Vandaar dat Clinton eerder deze maand een topontmoeting van Zuidoost-Aziatische landen in de Cambodjaanse hoofdstad Phnom Penh bijwoonde. Daar lieten de Chinezen zich echter van hun slechtste kant zien. Er zou over een "gedragscode" in de Zuid-Chinese Zee worden gepraat, maar China verzette zich tegen een dergelijk akkoord. Het onderhandelt liever op individuele basis met buurlanden over grensconflicten dan binnen ASEAN, het samenwerkingsverband van Zuidoost-Aziatische landen.

China wist zelfs te voorkomen dat de top met een gezamenlijk communiqué werd afgesloten. Het zou de Cambodjaanse voorzitters min of meer hebben omgekocht.

Het hardhandige optreden van China heeft op de korte termijn een gunstig effect. Het hoeft zich immers niet te houden aan een "gedragscode" in de Zuid-Chinese Zee noch te onderhandelen met een door Amerika gesteunde alliantie van Aziatische buurlanden. Het kan dus rustig doorgaan met het intimideren van vissersschepen van andere landen en, zoals in april het geval was toen een Filipijns marineschip illegale Chinese vissers aanhield, eigen oorlogsbodems sturen om conflicten te beslechten.

Tegelijkertijd sterkt het Chinese optreden buurlanden alleen maar in de overtuiging dat zij de Verenigde Staten nodig hebben om voor balans in het gebied te zorgen. De Amerikanen zijn maar wat bereid te hulp te schieten, waardoor het tot een impasse tussen de twee grootmachten kan komen, een die de Chinezen bij lange na niet kunnen doorbreken.

Foto: Wikicommons / US Navy