'Schuld' moet weer een vies woord worden
Het probleem met schulden van overheden en (sommige) grote bedrijven is dat degenen die de schulden maken, ze vervolgens niet hoeven te dragen.
De Volkskrant interviewde vandaag Jan de Ruiter en Jeroen Kremers, twee bankiers van de Nederlandse tak van de Royal Bank of Scotland, over het mondiale schuldenprobleem. De Ruiter pleit in het interessante interview voor "een nieuw moreel besef over schuld". Volgens De Ruiter is dit nieuwe besef reeds langzaam maar zeker aan het ontstaan: "Voor de crisis werden bedrijven die te weinig schuld hadden afgestraft op de beurs. Na 2007 is dat radicaal omgekeerd." Over hoe dit proces versterkt kan worden zegt De Ruiter weinig, al zegt hij verderop in het interview over de kredietcrisis: "Eén van de fundamentele oorzaken van de kredietcrisis is dat risico's structureel onderschat werden. Als jij in het verleden zelf besloten hebt te investeren in risico's en het gaat mis, dan moet je de prijs betalen."
Hier maakt De Ruiter een belangrijk punt. Het besef dat iedereen zijn eigen schulden moet dragen is niet alleen een rem op de risico's die mensen willen nemen, maar het garandeert ook dat degenen die van het opbouwen van de schulden geprofiteerd hebben ook degenen zijn die moeten betalen als het misgaat. In de meeste gevallen, bij individuele burgers die ongelukkige financiële risico's hebben genomen bijvoorbeeld, is dit al in grote mate het geval. Twee belangrijke uitzonderingen echter zijn overheden en, via diezelfde overheden, veel grote bedrijven. Politici kunnen hun kiezers gouden bergen beloven en deze financieren met schulden, zonder de (financiële) verantwoordelijkheid voor de schulden te dragen en grote bedrijven kunnen grote risico's nemen wetende dat de overheid hen, onder het mom 'too big to fail', zal redden mocht het misgaan.
Duitsland en Frankrijk dringen bij eurolanden met begrotingsproblemen erop aan om in hun grondwet een maximum voor het begrotingstekort vast te leggen. Spanje heeft dit inmiddels daadwerkelijk gedaan. Een goede ontwikkeling: het is de meest realistische oplossing voor het probleem met politici die hun plannen willen financieren op kosten van toekomstige generaties (die nu nog niet kunnen stemmen en dus, voor politici, niet relevant zijn). Een verbod op staatssteun aan bedrijven bestaat reeds in Europa, maar stelt -- gezien de staatssteun die met name banken hebben ontvangen -- praktisch geen moer voor. Een werkelijk verbod op staatssteun constitutioneel vastleggen zal in de toekomst een hoop ellende besparen. "Een nieuw moreel besef over schuld" ontstaat dan als vanzelf: geen sterkere prikkel dan de eigen portemonnee.
Ga verder met lezen
Dit vind je misschien ook leuk
Laat mensen jouw mening weten
Lees ook