Samsom durft niet te kiezen voor een coalitie

Tijdens het lijsttrekkersdebat in Rotterdam in februari zei Samsom nog de voorkeur te geven aan een coalitie met het CDA. In Elsevier afgelopen mei verklaarde hij GroenLinks en SP de "liefde". Eric Vrijsen van het weekblad stelde destijds vast dat dat een gevaarlijke keuze was voor de Partij van de Arbeid. Samsom maakte de afstand tussen PvdA en SP wel erg klein, waardoor linkse kiezers eerder naar de laatste zouden neigen dan ze anders. De SP lijkt nu immers een realistische regeringspartij. Waarom kiezen voor de gematigde PvdA terwijl je echt socialisme kunt krijgen?

Die voorspelling is in de peilingen uitgekomen. De SP is twee keer zo groot als de PvdA. In Altijd Wat gisteravond bagatelliseerde Samsom zijn keuze voor het CDA door te beweren dat hij slechts de "lotsverbondenheid" tussen de twee "volkspartijen" had willen benadrukken. Natuurlijk gaat zijn voorkeur uit naar een linkse samenwerking. Of toch niet? Hij regeert toch ook wel graag "vanuit het midden."

Wat wil de PvdA nu? Een middenkabinet of als junior partner in een coalitie over links? Samsom en zijn partij zitten in een lastig parket, dankzij zijn eigen onvermogen om duidelijkheid te scheppen. Traditionele PvdA-kiezers weten niet waar ze aan toe zijn. Met Samsom kunnen ze net zo goed Paars-plus als een rode coalitie krijgen. Dan maar SP. Die partij zal minder snel de samenwerking met de VVD aangaan.

Vrijsen had gelijk. Door af te wijken van de bekende PvdA-formule -- marginaliseer de SP door de partij weg te zetten als "extreem" -- heeft hij zijn socialistische rivalen salonfähig gemaakt.

De eerlijkheid gebiedt daaraan toe te voegen dat de teruglopende populariteit van de PvdA niet slechts aan Samsom is te wijten. Ook de opkomst van de SP is niet uitsluitend zijn schuld. Maar hij (met partijvoorzitter Hans Spekman) heeft de kloof tussen biede in de peilingen wel verbreed door de PvdA als een "SP-light" af te zetten. Zijn argument aan de kiezer: Wij zijn net zo gedreven als de SP als het gaat om gezondheidszorg en sociale zekerheid, maar wij zijn ook een volwassen partij en pompen daarom miljarden in Europese probleemlanden als Griekenland.

Dat dat een weinig overtuigend argument is, moge duidelijk zijn. De PvdA komt in de laatste peiling van Maurice de Hond op vijftien zetels uit. Een dieptepunt voor de sociaaldemocraten die nu toch echt hun verkiezingsstrategie moeten bijstellen, willen ze voorkomen dat de SP hun partij volledig leegeet.

Samsom moet zich bewust zijn van het gevaar, maar blijft aloude PvdA prietpraat verkopen. "Ja, ik zei toen zus, maar bedoelde zo." En inmiddels bedoelt hij weer iets anders. Geen wonder dat de linkse kiezer liever Emile Roemer een kans geeft.

Foto: PvdA