Russisch-Duitse gaspijplijn provoceert Amerikanen en laat zien hoe de geopolitieke vork in de steel zit
De Nordstream 2 gaspijplijn, die van Rusland door de Baltische Zee naar Duitsland loopt, brengt controverse met zich mee. De Verenigde Staten spreekt namelijk van een 'veiligheidsrisico' en deelt zelfs sancties uit aan betrokken bedrijven alsof het snoep is. Men vraagt zich af: 'waar bemoeit Amerika zich mee?'
Mijn collega Teunis Dokter schreef eerder vandaag al over dit 'akkefietje' tussen Rusland en Duitsland aan de ene kant en de Verenigde Staten aan de andere. Hij wees op de constructie van de Amerikanen met hun 'security contracts', betaald door de Oekraïense overheid van hun gasinkomsten. Inkomsten die ze verdienen door Russisch gas door te laten naar Europa. Maar er is meer aan de hand.
De energiemarkt heeft, vooral op internationale schaal, de tendens om politieke invloedssferen en geopolitieke verhoudingen naar het oppervlak te brengen. De Verenigde Staten heeft Europa namelijk wel degelijk nodig als afzetmarkt voor haar eigen economie. Natuurlijk zijn de eerdergenoemde afspraken met Kiev ook een factor, maar niet zó zwaar dat de Amerikanen openlijk hun ideaal van de vrije markt, en die van de internationale orde, zo vlot overboord gooien door met sancties te strooien.
En dit is volgens mij ook niet één of andere overhaaste reactie van president Trump. De Nordstream 2 legt namelijk de geopolitieke verhoudingen bloot. Europese landen zijn, bekeken vanuit die geopolitieke dimensie, eigenlijk Amerikaanse vazalstaten sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Tegenwoordig vooral handig als afzetmarkt en als bufferzone tegen een potentiële machtsrivaal: Rusland.
Economisch gezien betekent het inkomsten voor de Amerikanen en het voorkomen van inkomsten voor de Russen. Politiek gezien is het leveren van energie, helemaal vanuit een monopoliepositie, een behoorlijk pressiemiddel: het bekende 'dichtdraaien van de gaskraan'. Concurrentie betekent dan niet alleen verlies van deze stok om mee te slaan, maar ook minder inkomsten voor de VS én (meer) inkomsten voor de Russen.
En laten we niet vergeten dat de NAVO, opgericht om het Westen te beschermen tegen het communisme/Soviet Rusland, na de val van de Berlijnse Muur eigenlijk geen bestaansrecht meer had. Het kleine beetje legitimiteit dat er nog was, dat vooral werd aangewakkerd door in Rusland nog steeds een enorm gevaar te zien, kan natuurlijk per direct het raam uit als NAVO-landen op grote schaal gaan handelen met de Russen. Want wederzijdse afhankelijkheid maakt het een héél stuk lastiger om met sancties, militaire operaties of andere diplomatieke pressiemiddelen te dreigen als iets niet bevalt. Zie van Poetin of zijn uiteindelijke opvolger maar een boeman te maken als de economieën zo vervlochten zijn geraakt!
