De Nobelprijs voor Economie staat zeer onder druk. Je zou verwachten dat er bij alle hoogaangeschreven economen in ieder geval iets van common sense leeft, zodat er bijvoorbeeld collectief lering kan worden getrokken uit het verleden en we met zijn allen vooruit kunnen. Maar is dat wel zo?
Op Volkskrant.nl stond vandaag een
artikel over Robert Shiller. Van deze Nobelprijswinnende econoom mag je verwachten dat hij in ieder geval een goed onderbouwde mening heeft, met logische gevolgtrekking en inzicht. Ik citeer uit het artikel:
''In de toekomst kan een toptarief van 75 of misschien zelfs 90 procent in de inkomstenbelasting een volkomen rechtvaardig antwoord zijn op groeiende ongelijkheid, vindt de econoom. 'Dat tarief kun je koppelen aan een aftrek voor goede doelen. Op die manier stel je multimiljardairs voor de keus: of je geeft je geld weg, of we pakken 90 procent als belasting. Dat haalt de lol niet uit het opzetten van een groot bedrijf of het verdienen van dat geld.'''
Het tegendeel is dus waar. Niet alleen komt hij met zeer betwistenswaardige plannen, ook argumenteert hij op een wereldvreemde manier. Iemand die zegt dat zwaar werk waarvan de vrucht voor 90% wordt afgepakt niet afdoet aan de lol ervan heeft duidelijk een verknipt beeld van de werkelijkheid. Als je dat op puur gezond verstand niet wilt geloven zijn er daarvoor ook nog bewijzen in de geschiedenis: ik noem een Engeland in de jaren 70, waar dergelijke toptarieven aan de orde van de dag waren, tot de Iron Lady het land redde door die tarieven juist omlaag te helpen.
Shiller heeft zijn Nobelprijs gewonnen door een onderzoek naar financiële bubbels:
''Shiller won zijn Nobelprijs samen met twee andere economen voor onderzoek naar bubbels op de financiële markten. Die ontstaan volgens de Amerikaan als een epidemie, waarbij steeds meer mensen besmet raken door stijgende prijzen en verhalen in de media. Mensen worden gedreven door spijt, jaloezie en twijfel. Dat zie je altijd en overal. Je wilt geen kans op een goede deal missen en je bent jaloers als iemand in één klap meer geld verdient dan jij met een jaar werken bij elkaar krijgt.'''
Een zeer zwakke argumentatie. Shiller kaart wel een belangrijk punt aan. Mensen worden veelal geleid door jaloezie en andere emoties als het om grote aankopen gaat, die juist rationeel gedaan zouden moeten worden. Zijn oplossing hiervoor is echter om te zorgen dat mensen niet meer jaloers zijn, dat iedereen gelijk is en dat mensen daarom niet excessief geld uitgeven. Als je dat doet pak je alleen de symptomen van het probleem aan. Door te zorgen dat bankiers en andere geldverstrekkers hun verantwoordelijkheid moeten nemen als het fout gaat, en niet zomaar een bailout krijgen, zorg je ervoor dat de menselijke aard toch gewoon kan blijven bestaan, maar dat het niet meer winstgevend is om mensen en masse op te lichten. De eerste prioriteit voor de autoriteiten zou dus het vinden van een oplossing voor het moral hazard-probleem moeten zijn. Dat dit niet gebeurt is dubieus te noemen.
Dat iemand met achterhaalde denkbeelden zoals Robert Shiller een Nobelprijs kan winnen zet vraagtekens bij de legitimiteit van de prijs. Dit is dezelfde prijs die Friedrich Hayek, Milton Friedman en 'leerlingen' van John Maynard Keynes (zijn invloed is onmiskenbaar, maar hij kreeg de prijs zelf niet) gewonnen hebben voor baanbrekende economische ideeën. Nu wordt hij gewonnen door iemand die lastenverzwaringen niet eens probeert te verhullen als bezuinigingen, zoals onze overheid, maar ze doodleuk omarmt. Op die manier is de Nobelprijs voor Economie over een paar jaar net zo waardeloos als de Nobelprijs voor de Vrede.
