"Diepe rouw" maar "geen excuses."
Shinzo Abe, de premier van Japan, heeft vandaag een historische speech gegeven. Op de dag voor de 70-jarige herdenking van de capitulatie van Japan zei hij namelijk dat zijn land de wereld "onmetelijke schade" heeft toegebracht tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook toonde hij "diepe rouw" voor de slachtoffers van de Japanse oorlogsmachine.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Japan een bondgenoot van nazi-Duitsland. De Japanse keizer was behoorlijk militaristisch en wilde, net als Hitler, een groot deel van zijn continent veroveren. Japanse troepen vielen bijna alle landen in de regio aan, waaronder Zuid-Korea en China, waar ze vervolgens losgingen. Zij begingen erg veel misdaden tegen de menselijkheid; ook zij werden, net als de nazi's, gedreven door een superioriteitsgevoel en racisme. Het gevolg was dat ze de overwonnen Aziatische bevolkingen op vreselijke wijze behandelden; martelingen, massamoorden, en verkrachtingen vonden systematisch plaats.
Geen wonder dus dat Abe het gedrag van zijn land in die tijd veroordeelt.
Opvallend is dat de premier nadrukkelijk zei dat hij zijn excuses niet wil aanbieden. Dit terwijl zijn land dat in het verleden al wel heeft gedaan (te weten in 1995). De premier legt uit:
"Japan moet de geschiedenis onder ogen zien, maar latere generaties hoeven zich daarvoor niet te verontschuldigen."
Hoewel het tegenwoordig met name in het Westen gebruikelijk is om dat wél te doen zullen veel mensen ongetwijfeld zeggen dat Abe een prima punt heeft. Hij en zijn generatiegenoten hebben niets te maken met de oorlog; ze vochten 'm niet uit, ze verklaarden 'm niet, en ze hebben persoonlijk niemand onderdrukt, gemarteld en gedood. Dragen zij daar dan toch morele verantwoordelijkheid voor?