Paus is Person of the Year

De katholieke kerk is gezegend met Franciscus.

Eigenlijk zagen we hem wel aankomen. Afgezien van de immense belangstelling voor en populariteit van Paus Franciscus, is het geen breuk met de traditie om de bisschop van Rome te verkiezen. Al twee keer eerder was een Paus Person of the Year; Paus Johannes XXIII in 1962 en Paus Johannes Paulus II in 1994. En ik moet toegeven, in het licht van de geschiedenis, kiest Time steevast voor mensen met een blijvend aura van publieke belangstelling. Sinds de verkiezingen in 1927 zijn begonnen, staan slechts zeven namen op de lijst die bij mij geen belletje deden rinkelen.

Natuurlijk, de katholieke kerk heeft niet nu pas een reden om blij te zijn met Franciscus, maar het is wel een bevestiging dat de boodschap van de Paus resoneert bij een breder publiek dan katholieken alleen. Wat dat betreft is de nieuwe kerkvorst een wonder van PR, zeker vergeleken met Benedictus XIV, wiens naam onlosmakelijk verbonden lijkt met de half bewonderende, half afkeurende bijstelling 'briljant theoloog'. 

De katholieke kerk, zeker in Nederland, kan wel wat Paus Franciscus gebruiken. Niet in de laatste plaats omdat ons land gebukt gaat onder een aartsbisschop en kardinaal die zo communicatief bekwaam is, dat velen nog steeds denken dat hij Van Eijk heet. Daarenboven blijkt hij niet in staat om te gaan met de media, waardoor zijn staat van dienst niet meer lijkt dan een opeenstapeling van relletjes door gebrek aan tact en een overschot aan onbuigzaamheid. Niet geheel toevallig wordt Eijk dan ook vooral geroemd om zijn kennis, net als de Paus die hem kardinaal maakte. En dat is geen compliment.

Dit komt door een te sterke nadruk op impopulaire aspecten van de katholieke theologie. Hooggeplaatste clerici hebben zich veel te vaak negatief uitgelaten over zaken als het homohuwelijk, euthanasie en abortus. Met grote ijver en zorgvuldigheid construeerden zij op deze manier een imago van conservatieve achterlijkheid. Of hun uitspraken ook achterlijk zijn, laat ik hier in het midden, maar de katholieke kerk kan imago en PR niet veronachtzamen. Dat heeft de kerk traditiegetrouw ook nooit gedaan. De Contrareformatie is misschien wel de meest omvangrijke, langdurige en kunstzinnige PR-campagne uit de geschiedenis. 

En dat is waarom Franciscus zo'n zegen voor de kerk is; hij is een PR-wonder. Hiermee bedoel ik niet dat hij onoprecht is, maar zijn woorden en daden vallen wel samen met een uiterst slimme PR-strategie. Bibliotheken vol theologie verhinderen de Paus het homohuwelijk goed te keuren, hetzelfde geldt voor euthanasie en abortus. Franciscus' oplossing: we praten er niet meer over, want 'wie is hij om te oordelen'. Voor de Westerse wereld is dat een goede aanpak, want het maakt een einde aan het bevragen van waarden die wij algemeen geaccepteerd hebben, of in toenemende mate accepteren. Zo maakt hij in ieder geval het Westen weer ontvankelijk voor het katholicisme. 

En waar in andere delen van de wereld wel kritiek bestaat op progressieve kroonjuwelen, bedient de Paus de gelovigen met economische kritiek en een boodschap van compassie. Franciscus keert zich tegen de uitwassen van het kapitalisme. Wij hebben geen last van geen last van Franciscus' uitlatingen wat dit betreft, want compassie steekt niemand en inkomensongelijkheid, bijvoorbeeld, is in Europa geen probleem. Wel in andere delen van de wereld, waar de meerderheid van de 1,2 miljard katholieken woont. Zo vindt de Paus weerklank bij zijn meer traditionele schapen middels een boodschap die ook in 'kersteningsgebied' Europa niemand tegen de schenen schopt.