Overleven is een kunst

Het zal de bezoekers van de Dagelijkse Standaard waarschijnlijk geen barst interesseren en ik moet toegeven dat ik het blad ook niet lees. Maar toch is het mooi nieuws dat het literaire tijdschrift De Gids, dat sinds 1837 bestaat, blijft voortbestaan als bijlage bij De Groene Amsterdammer, Nederlands oudste opinietijdschrift dat van 1877 dateert. Het kan natuurlijk zijn dat het uitstel van executie is, en dat beide instituten elkaar naar beneden trekken, maar met een beetje geluk houdt deze constructie langer stand dan het huidige kabinet, dat gemeend heeft de rijkssubsidie op De Gids te moeten stopzetten. Iedereen, aldus de ook op deze site aangehangen overheidsfilosofie, moet in deze barre tijden de eigen broek ophouden, dus ook literaire tijdschriften. Bij De Gids, naar eigentijdse maatstaven ongetwijfeld een ingeslapen blad, ging het daarbij om een bedrag van iets meer dan een kwart miljoen euro, het weinig tot de verbeelding sprekende salaris van een niet zo heel succesvolle manager, of de gage van een ad-interim, meestal een econoom (bedrijfskundige), die in een paar maanden tijd een ingeslapen organisaties komt opschudden. Zeg maar het soort marktkramers dat voor het nut van het algemeen heel goed kan uitrekenen waarom jij veel minder moet verdienen en zij veel meer.

Daar doe je natuurlijk niks tegen, want de wetten van de economie zijn onverbiddelijk, en als we niet economisch bezig zijn benadelen we onszelf en - erger nog - onze kinderen. We kunnen op kosten van de belastingbetaler natuurlijk geen dingen in stand blijven houden waar geen hond in is geïnteresseerd, behalve een stel uitgelezen grachtengordeldieren (als ze niet uitgelezen waren zouden ze nog wel aan het lezen zijn), die hun culturele hobbies altijd zonder enige verantwoording hebben laten financieren door de gewone burger waarop ook nog werd neergekeken. Dat moet maar eens afgelopen zijn en dat is ook afgelopen. Het goede nieuws is dat ze deze tijdgeest bij De Gids goed hebben aangevoeld, niet rancuneus op dit PVV-kabinet hebben zitten afgeven, maar gewoon heel soeverein zoals het onafhankelijke intellectuelen betaamt een sterfhuisconstructie met een ander intellectueel periodiek zijn aangegaan om met opgeheven hoofd de toekomst in te dromen. Want toekomstgericht, dat moeten we zijn.

Maar waarom eigenlijk? Wie iets verder kijkt dan z'n eigen tijd, en verlichte conservatieven en liberalen hebben op dat punt een traditie hoog te houden, begrijpt ook dat tijdschriften die met bescheiden middelen en vaak tegen de stroom in al meer dan een eeuw bestaan, tot het cultureel erfgoed behoren. Is het dan heel erg veel gevraagd als een literair blad als De Gids, waarin ook debuterende dichters en denkers hun probeersels konden publiceren, op twee ton subsidie mag rekenen? Kan de huidige hardwerkende belastingbetaler dat ineens niet meer trekken? Zijn de pensioenen van de huidige jongeren en hun nog niet geboren nageslacht in gevaar als we doorgaan met dit soort 'dode bomen' in stand te houden? Leven we ineens in een betere en rijkere samenleving als die overbodigheid is afgeschaft? Waarom wel tachtig miljoen (gulden) voor een Mondriaan en geen twee (euro)ton voor De Gids? Ik weet het, het zijn onvergelijkbare grootheden, maar daarom zijn die vragen nog niet onbelangrijk en ik weet ook dat ze niet met de eigentijdse commerciële redeneringen te beantwoorden zijn. Daarbij tonen eigenzinnige beginnende kunstenaars die van weinig of niets moeten rondkomen, en altijd de hoon en desinteresse van het grote publiek moeten trotseren (wie denk je wel dat je bent?), heel wat meer moed en ondernemingszin dan al die rechtse politici die nu met makkelijke teksten de zelfredzaamheid prediken. Voor mij staat vast dat een tijdschrift als De Gids dat al sinds 1837 bestaat alleen al door zijn lange levensduur zijn bestaansrecht heeft bewezen. Hemeltje lief, daar mag best twee ton rijkssubsidie aan worden besteed en wie dat verspilling noemt, moet nodig in de pampers terug om opnieuw te worden opgevoed, zelf te leren lezen en vooral: niet mee te huilen met de wolven in het bos. Mag er door rechts Nederland alstublieft nog een beetje worden nagedacht, of is dat te duur?