Overheid onder Rutte III, met Hugo de Jonge voorop, huurt veel meer woordvoerders en communicatiemedewerkers in

Ministeries huurden de afgelopen jaren voor miljoenen euro's aan externe woordvoerders in. Dat is een verdrievoudiging vergeleken met 2018. Ook nam het aantal communicatiemedewerkers onder Rutte III met ruim een kwart toe. Dat alles blijkt uit cijfers die EenVandaag bij de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) heeft opgevraagd.

In 2018 werd nog iets meer dan 1 miljoen euro uitgegeven aan externe voorlichters en adviseurs. Vorig jaar was dat al ruim drie keer zo veel (3,2 miljoen euro). Volgens de RVD komt deze explosieve stijging volledig door de coronacrisis. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) huurde namelijk alleen dat jaar al negen extra adviseurs in, wat neerkomt op een uitgave van ruim 1,8 miljoen euro voor 15 opdrachten.

Maar onder kabinet Rutte III groeide ook het aantal ambtenaren dat zich met communicatie bezighoudt. EenVandaag somt op: "De grootste groep medewerkers (148 fte) houdt zich bezig met communicatieadvies, gevolgd door publieksinformatie (115 fte) en persvoorlichting (111 fte). Daarnaast zijn er ook speechschrijvers (34,5 fte) en media-analisten (63 fte). Vooral het aantal communicatieadviseurs groeide onder Rutte III hard, met bijna 50 procent."

Het gaat hier voor een deel over een soort 'natuurlijke groei', omdat ministeries zich meer met 'webcare' zijn gaan bezig houden. Maar een aanzienlijk deel van die groei gaat ook puur om het communicatiebeleid voor de coronacrisis.

Het ministerie van minister Hugo de Jonge lijkt zich meer bezig te houden met de manier waarop beleid wordt gecommuniceerd, dan de daadwerkelijke inhoud van het beleid. En bij die communicatie gaat het volgens José Sanders, hoogleraar communicatie aan de Radboud Universiteit, niet zozeer om een effectievere manier van de boodschap overbrengen, maar om het "afdekken van risico's":

"Maar wat ik me afvraag: wat is nou het effect van al die communicatie? Mijn indruk is dat ministeries meer bezig zijn met 'past de boodschap in ons eigen verhaal?' dan met de vraag 'begrijpen de burgers onze boodschap nou ook echt?'"

Universitair docent Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam Mirjam Prenger onderstreept dit, en zegt: "Het probleem is meer de cultuur op ministeries, waarbij het onder meer gaat om het bewaken van de eigen reputatie en ze dus zelf filteren welke informatie naar buiten gaat."

Beide docenten vrezen dat dit beleid leidt tot onbegrip bij de bevolking, waardoor er minder draagvlak voor de coronamaatregelen ontstaat.