Opstandige achterbannen

Dat is hem op kritiek komen te staan van Jetta Klijnsma, de nummer twee van de partij, die de zaak op scherp heeft gezet en spreekt van een keuze tussen de leden of het kabinet. Zij spreekt van een fundamentele kwestie. Of de kiezers op de PvdA daar ook zo over denken (de positie van illegale buitenlanders is voor hen waarschijnlijk geen prioriteit), is de vraag, maar de in het nauw gebrachte Samsom heeft inmiddels laten weten dat hij meer naar het congres had moeten luisteren en 'te snel' is gegaan met zijn conclusies. Alweer te snel. Maar zijn woord staat, en daar zal de VVD hem aan houden, ook al was het verhaal in november dat Diederik zijn coalitiepartner te hulp was geschoten en dus nog wat te goed heeft. Samsom beroept zich op de 'goede afspraken' die hij verder met de VVD heeft gemaakt en die hij niet verloren wil laten gaan. Wat ons brengt bij al die 'akkoorden' die er de laatste weken zijn gesloten, een daadkracht waar het kabinet (en dus ook de politiek leider van de PvdA) erg trots op is.

Of die akkoorden standhouden is nog maar de vraag. Je zou denken dat de kritische PvdA meteen op dat zorgakkoord was gedoken dat een dag voor het partijcongres gesloten was. De nieuwe 'zorgfilosofie' heeft voor iedereen in Nederland enorme consequenties. Maar nee, de PvdA maakte zich druk over illegale buitenlanders, wat zeker voor de achterban van de VVD een ver-van-mijn-bed-show is (de kiezers die ze het liefst meteen over de grens willen zetten zitten toch al bij de PVV). Het lijkt erop dat de liberale achterban deze week geheel in beslag werd genomen door een show dichtbij huis, de troonswisseling van koningin Beatrix naar haar zoon Willem-Alexander. De Telegraaf had het er maar druk mee en is nog niet helemaal wakker. Anders valt niet goed te verklaren waarom er niet al deze week binnen de VVD de pleuris is uitgebroken. Want dat nieuwe zorgakkoord is in principe veel ingrijpender, vooral voor burgers met eigen vermogen als een eigen huis en een eigen spaarrekening, dan die inkomensafhankelijke zorgpremie waarop in november zo 'ziedend' is gereageerd.

Als we de nieuwe 'zorgfilosofie' serieus nemen, en dat moeten we toch doen, dan moeten hulpbehoevenden hun zorgvraag voortaan eerst bij familie, vrienden, buren en kennissen aankaarten voordat ze bij de overheid kunnen aankloppen. En afgezien van de 'echte armen', moeten ze die hulp bij voorkeur ook eerst zelf betalen. Big nanny zorgt niet meer, althans veel minder dan waarop de premiebetalende burger dacht te kunnen rekenen, maar blijft wel een greep doen in de portemonnee van diezelfde burger, die straks ook naar rato van zijn eigen vermogen wordt aangeslagen en daar achter de voordeur een overheid voor terugziet die thuis aan de keukentafel met het doorschuiven van je zorgvraag meedenkt. Totale bemoeizorg dus. Waar de verzorgingsstaat alles heeft gedaan om met een beroep op 'gelijke rechten' een radicale individualisering op gang te brengen en traditionele familiebanden te doorbreken, wordt er nu het de belanghebbende zorgpartijen beter uitkomt onder het mom van zelfredzaamheid ineens weer een beroep op oude gezinswaarden gedaan. Een enorme ommezwaai in het beleidsdenken, waarvan je zou denken dat iedereen, van links tot rechts, erdoor in de hoogste staat van paraatheid wordt gebracht. Maar nee, de achterbannen van PvdA en VVD en andere partijen hadden de afgelopen week even iets anders aan hun hoofd.

Ik vermoed dat de opstand nog gaat komen als de consequenties van de 'nieuwe zorgfilosofie' eenmaal beginnen door te dringen. Misschien zal dat nog even duren, want anders dan bij die inkomensafhankelijke zorgpremie is er nu geen Centraal Planbureau dat het zorgakkoord even doorrekent. Wat het voor de koopkracht betekent van de hardwerkende Nederlandse belastingbetaler, wiens kopzorgen vaak niet verder reiken dan het volgende weekend, blijft nog onduidelijk. Hoeveel u straks voor uw eigen zorg moet betalen, en of u wordt verplicht eerst een aanvraag bij uw familie te doen, blijft onduidelijk. Dat nieuwe zorgakkoord met zijn ondoordachte zorgfilosofie staat bovendien nog in de kinderschoenen, en is totaal onuitvoerbaar, waardoor het op dit moment niet aan de orde lijkt. Het gaat om langdurige zorg, en veel mensen zijn daar nog niet aan toe. Voor hen is dat, zolang ze niet zelf met hulpbehoevende ouders te maken hebben, een ver-van-mijn-bed-show. Maar wie even doordenkt, ziet hoe dichtbij dit is, en hoe radicaal en willekeurig dit kan uitpakken. Kijk dus niet gek op als de VVD en ook de PvdA binnenkort niet toch weer met opstandige achterbannen te maken krijgen. En dan zullen ze opnieuw moeten concluderen dat ze met al die akkoorden 'te snel' zijn gegaan en dat de gemaakte afspraken moeten worden opengebroken. Want het gegeven woord van een politiek leider staat, maar aan het onmogelijke is geen enkele leider gehouden. We gaan dus nog veel meer bijgestelde akkoorden van het 'linkse' kabinet-Rutte II zien.