OPINIE: Waarom alle drugs gelegaliseerd moeten worden

Het heeft geleid tot de hoogste drugs criminaliteitscijfers in de geschiedenis, geweld, opsluitingen van onschuldigen, schendingen van mensenrechten, slechtere verslavingshulp, een algemeen negatief effect op de levens van vele mensen. Miljarden zijn verloren gegaan aan het uitroeien van drugs en de criminaliteit daarbij komt, alleen om drugskartels vrij spel te geven. Het doel van de oorlog lijkt minder haalbaar dan ooit, het uitroeien van drugsproductie en gebruik.

Het uitgangspunt van deze oorlog is ‘minder drugs = minder problemen’. Daardoor is de focus van deze oorlog geweest: het vernietigen van het aanbod van drugs. Wat echter moeilijk lijkt te begrijpen door velen, vooral politici, is dat hierdoor de achterliggende oorzaak van drugsgebruik niet behandeld wordt. Het gevolg van drugsgebruik, in dit geval het aanbod, denkt men aan te kunnen pakken, zonder daarbij rekening te houden met de vraag. Bij de meeste producten lijkt dit alsnog effect te hebben omdat door de hogere prijs de vraag afneemt, maar bij drugs is dit niet het geval. De drugmarkt is vrijwel niet prijsgevoelig, drugs worden gebruikt, ongeacht de hogere prijs die de markt met zich mee brengt. Het effect hiervan is dat de productie simpelweg omhoog gaat, wat leidt tot een hogere beschikbaarheid van drugs.

Dit staat ook wel bekend als het “balloon effect”. Een veelvoorkomend kritiek op de drugsoorlog. Het “balloon effect” vestigt een analogie tussen pogingen om de productie van illegale drugs uit te roeien en het fenomeen met dezelfde naam wanneer een latexballon wordt samengedrukt: de lucht verdwijnt niet, maar wordt verplaatst naar een plek met minder weerstand. Het aanbod voor de eindgebruiker veranderd niet. De notie dat overal de weerstand zodanig verminderd kan worden dat die ‘verplaatsing van lucht’ niet plaatsvindt, is enorm onrealistisch.

Het tweede grote probleem van deze aanpak (het aanpakken van het aanbod) is dat drugs hierdoor alleen maar sterker worden. Er zijn genoeg voorbeelden te vinden die beide deze effecten laten zien. Te weten: de drooglegging in Amerika en; het verbieden van de chemicaliën waar vele drugs van gemaakt worden. Aangezien de drooglegging het bekendere voorbeeld is zal ik deze toelichten.

Grote alcoholproducenten in Amerika werden gesloten, met als gevolg dat kleinschalige ‘moonshine’ bedrijven opdoken in het land, deze zaakjes konden natuurlijk niet gecontroleerd worden door de overheid maar daarbij werd de alcohol steeds sterker omdat sterkere drugs meer opleveren. Hoe sterker je drugs kan maken hoe meer je kan opslaan op een kleiner oppervlak. De drooglegging was dan ook een gigantisch gefaald. Toen men dit besefte werd het dan ook afgeschaft.

Het illegaal maken van drugs heeft, zoals al eerder vermeld, ook tot meer geweld en moord geleidt in de wereld. Drugskartels hebben geen toegang tot de wettelijke systemen waar andere bedrijven wel toegang toe hebben. Als het gaat om geschillen tussen hen, lossen ze deze dus op met geweld. Cijfers tonen dan ook aan dat geweld en criminaliteit is toegenomen na het aankondigen van de oorlog tegen drugs en de geschillen tussen drugsbendes zijn niet de enige reden. Er is een duidelijk toename te merken van opsluitingen van niet gewelddadige “drugscriminelen” zoals gebruikers. Deze gebruikers moeten niet opgesloten worden maar hulp krijgen. We hebben al vastgesteld dat mensen drugs niet gebruiken omdat het illegaal is of niet. Als je drugs wil hebben kan je hier makkelijk aan komen, een belletje is genoeg, illegaal of niet.

Waarom gebruiken mensen dan drugs?
Studies tonen aan dat er hele andere factoren een rol spelen in het ontwikkelen van een verslaving. Een slechte jeugd, trauma’s, depressie en zelfs genetische factoren zorgen voor verslaving aan een bepaald soort drug; en het is dan ook nog vrijwel altijd willekeurig aan welke drug je verslaafd raakt; alcohol, meth, wiet, heroïne, het zijn allemaal pijn verzachtende, realiteit verdraaiende middelen.

Mensen die verslaafd zijn gebruiken deze drugs om hun problemen te ontvluchten. De drugs lossen deze problemen niet op maar creëren een nieuw probleem. Deze mensen vervolgens straffen voor deze problemen, bijvoorbeeld omdat ze drugs op zak hebben, maakt het probleem alleen maar erger en verandert niks aan de onderliggende oorzaken die in eerste instantie voor deze problemen hebben gezorgd.

Ik pleit dan ook voor een drastisch andere aanpak. Om mijn oplossing kracht bij te zetten kijken we naar Portugal. Vanaf 2001 had dit land een van de grootste en heftigste drugsproblemen in Europa. De overheid daar besloot toen een drastisch nieuw plan aan te nemen. Het bezit en gebruik van alle illegale drugs werd gedecriminaliseerd. Je wordt niet meer opgepakt en vervolgd als je drugs op zak hebt of hebt gebruikt, maar juist geholpen. Drugsverslaving werd gezien als een chronische ziekte, die met de juiste gezondheidszorg behandeld kon worden. Deze [verslaafde] mensen werden verwezen naar gezondheidsinstellingen in plaats van opgepakt.

De resultaten van dit radicale plan waren overduidelijk positief. Van 41% reguliere drugsgebruikers in 2001 naar 28% in 2012. Het gebruik van harddrugs, evenals de criminaliteit die daarmee gepaard ging, verminderde drastisch. Niet alleen dit maar ook het aantal hiv-infecties verminderde, evenals andere drugs gerelateerde problemen

Het punt is, legalisatie doet meer goed dan slecht en zorgt voor betere regulatie. Drugsdealers worden minder aangespoord omdat het minder waarde heeft om illegale, ongereguleerde drugs te verkopen wanneer het legaal is. Legaliseren betekent niet dat je drugsgebruik aanspoort of zegt dat het oké is maar juist dat je het afraadt en kunt laten weten waarom het níet oké is.

Ik zeg nu natuurlijk niet dat alle drugs meteen legaal moeten worden gemaakt maar vele politici zijn bang om de discussie überhaupt aan te gaan. Laten we eens beginnen met de minst schadelijke drugs. Cannabis en ecstasy zijn de eerste kandidaten. Nogmaals, ik zeg niet dat we heroïne of crack nu legaal moeten maken omdat dat veel te veel aandacht zou vergen, en het feit blijft dat dit extreem schadelijke drugs zijn waar men enorm mee moet oppassen.

Echter, door het achterwaartse statement dat alcohol prima is maar drugs nou eenmaal vies zijn, wordt legalisatie altijd meteen afgewezen zonder de relevante argumenten te benoemen of te ontkrachten. Het blijft natuurlijk een proces, één die misschien nog jaren kan duren. Drugs zijn nou eenmaal slecht (waaronder ook alcohol) en dat zal altijd zo blijven, maar wat ook zo blijft: legaliseren en reguleren is beter dan het niet willen benoemen en wegkijken van de problemen.