De Onderwijsraad vindt het geen goed idee om middelbare scholieren in staat te stellen om vakken op verschillende niveaus te halen.
De raad voor het Voortgezet Onderwijs (VO-raad) pleitte dit jaar voor het verruimen van de eindexamenregels voor middelbare scholieren. Op dit moment moet een VWO'er alle vakken op VWO-niveau halen, een VMBO'er alle vakken op VMBO-niveau, etcetera. De raad stelde echter voor om elke scholier per vak zelf te laten kiezen op welk niveau bij dat vak examen wordt gedaan. Dit zou leiden tot een "maatwerkdiploma" dat precies is afgestemd op de leerling.
Vanuit de Onderwijsraad, die het plan onderzocht heeft, klinkt nu echter stevige kritiek op het voorstel. Er zouden meerdere haken en ogen aan zitten. Het zou voor de leerlingen wel erg verleidelijk worden om examen te doen op lagere niveaus, om zo met een grote zekerheid een diploma te behalen. Het mes snijdt echter aan twee kanten: ook docenten op middelbare scholen zouden niet meer gemotiveerd worden om het beste uit hun leerlingen te halen, omdat die toch altijd zouden kunnen terugvallen op een lager niveau, "in het geval dat". Diploma's zouden hierdoor steeds minder waard worden, wat nadelig is voor de scholieren zelf. Het onderzoek stelt:
''Verruiming van de wettelijke kaders brengt risico’s met zich mee voor onder meer de toegang tot en doorstroom binnen het vervolgonderwijs, het waarborgen van gelijke kansen en de waarde van een diploma op de arbeidsmarkt'.'
Het zou de transparantie van een diploma verminderen, doordat bijvoorbeeld een VWO-diploma niet meer meteen zou betekenen dat een leerling ook echt alle vakken op dat niveau heeft gevolgd. Dit zou onduidelijkheden kunnen creëren bij de toegang tot universiteit of hogeschool, stelt de Onderwijsraad.
Staatssecretaris Dekker van Onderwijs noemt het advies van deze raad "glashelder":
De Onderwijsraad is glashelder: het eindexamen is van grote waarde, er is al heel veel ruimte voor maatwerk en het is geen goed idee leerlingen daarbovenop de mogelijkheid te bieden vakken op een lager niveau te laten volgen.
Het plan lijkt dus, wat de staatssecretaris betreft, van tafel te zijn. De Tweede Kamer toonde zich eerder dit jaar echter positief over het voorstel. Het is dan ook de vraag of en hoe de verschillende partijen hun standpunt zullen wijzigen op basis van dit nieuwe advies.