Onafhankelijkheidsdag, maar niet in Schotland

Nationalistische Schotten die dit weekend niet aan het besteden zijn aan flink balen en kennisnemen van zaken die zich elders in het voormalige Britse Rijk afspelen, moeten verbaasd zijn dat uitgerekend deze zondag er een Onafhankelijksheidsdag plaatsvindt. Het is het Middellandsezee-eiland Malta dat vandaag viert dat het maar liefst 50 jaar geen deel meer uitmaakt van het Verenigde Koninkrijk.

Het ministaatje ten zuiden van Venetië vierde dat nog eens door alle presidenten en premiers vanaf 1964 te eren met een speciale medaille vanwege hun diensten voor Malta.

Of dat in alle gevallen terecht is, kan men zich afvragen. Zeker het postume eerbetoon aan de links-dictatoriale Dom Mintoff is een opmerkelijk vertoon. Maar het belonen van een hele rits staatsmannen past wel in het tijdsbeeld: vandaag de dag is Malta een trots eiland. Het is het enige Meditteraanse euroland dat niet in een slopende recessie heeft moeten vechten om het hoofd boven water te houden, en spint tegenwoordig garen als 'hub' tussen Europa en Afrika. Zeker wat betreft oliehandel legt dat het eiland geen windeieren. Verder heeft Malta bij de baantjescarrousel voor de Europese Commissie afgelopen maand de grote portefeuille van Milieuzaken en Visserij binnengesleept. Voor een klein landje als Malta is dat een hele grote verdienste.

Maar de zaken hebben voor zeer lange tijd niet zo goed gelopen. Toen Malta uit het Britse Rijk trad in het midden van de jaren '60, hielden begrijpelijkerwijs ook een hoop geldstromen richting de eilandengroep op. Het gevolg was dat het eiland zwaar in de financiële penarie kwam en tot in de laten jaren '80 (!) heeft gegolden als ontwikkelingsland. Onder leiding van de links-dictatoriale Dom Mintoff bleef de economie decennialang kwakkelen terwijl allerlei burgerrechten werd ingeperkt. Het land leek af te glijden naar Cubaanse standaarden, en Mintoff chanteerde tijdens de Koude Oorlog regeringsleiders openlijk met een overstap naar de communistische volkerenbond.

Het heeft, kortom, jaren geduurd voordat Malta qua rechtstaat en welvaartsniveau aansluiting vond bij de rest van West-Europa. Andersgezegd heeft het eiland met armoede en ingeperkte burgerrechten betaald voor diens onafhankelijkheid. Was dat het allemaal waard geweest?

Misschien moet Schotland dus niet zo bedroefd zijn dat het de kans heeft gemist zich los te maken van het Verenigd Koninkrijk. Want de Schotse economie is broos, de linkse volkssentimenten zijn stevig geworteld en drammerige lieden als Alex Salmond klampen zich graag voor 25 jaar achteraan vast aan de macht.

De Maltese onafhankelijkheid - vandaag 50 jaar oud - bewijst misschien wel beter dan welk ander historisch voorbeeld dan ook dat je niet tegen elke prijs je los moet scheuren van een ander land. De prijs die betaald wordt voor zulke territoriale scheidingen is hoog. Schotland mag zich waarschijnlijk dus gelukkig prijzen dat het verbonden blijft met het bestuur in Westminster.