Offline petitie

We liepen ’s avonds rond een uurtje of elf door een gezellige buurt in Rome, toen er op een pleintje opeens iets aan de hand leek te zijn. Er stonden tafels met flyers, en de mensen eromheen waren druk bezig met het invullen en sorteren van formulieren. Wat zou er aan de hand zijn?

Gelukkig sprak één van de Italianen die erbij stond Engels: "We zijn hier bezig met een petitie om euthanasie gelegaliseerd te krijgen," vertelde hij. "We willen een referendum, daarvoor hebben we vijftigduizend handtekeningen nodig." Een petitie? Op straat? Zo laat ’s avonds? Vijftigduizend handtekeningen?!

"Online petities zijn in Italië verboden. Alle handtekeningen moeten gecontroleerd worden, dus mensen moeten fysiek hun handtekening komen zetten en een formulier invullen."

Ik sta perplex. In Nederland lukte het Burgerforum EU amper om de vijftigduizend te halen, terwijl je alleen maar op een knopje hoeft te drukken om je handtekening te zetten. Laat staan dat al die mensen ervoor naar een plein moeten komen!

Het blijken activisten van de ‘Radicali’ te zijn. Een partij die zich inzet voor mensenrechten. Dat klinkt me een beetje hol in de oren - zetten alle politieke partijen zich niet standaard in voor mensenrechten? - maar dat valt mee.

Over veel rechten waar wij in Nederland al lang en breed aan gewend zijn, voeren de Italianen nog strijd. Zo is er geen euthanasie, geen homohuwelijk, en geen wet tegen marteling. Het recht op abortus en het recht om te scheiden zijn allebei door de Radicali mogelijk gemaakt, vertelt één van de activisten me.

Zijn naam is Paolo Izzo. Hij is journalist, en schrijft elke dag een brief naar een heleboel kranten over een onderwerp waarvan hij vindt dat het door de mainstream-media te weinig belicht wordt. "De media schrijven alleen maar over het seksleven van Berlusconi," zegt hij. "Niet over dingen die er echt toe doen." Iedere dag is er wel een krant die zijn brief plaatst.

De mensenrechten waar Radicali voor vecht, worden in Italië vooral tegengehouden door de Katholieke Kerk. “Het Vaticaan heeft niets te zeggen in Italië, het is een ander land. Maar de Paus heeft wel veel invloed.”

In 2005 ging een referendum, mogelijk gemaakt door een petitie van de Radicali, over het vergemakkelijken van vruchtbaarheidsbehandelingen. Na een wetswijziging is de Italiaanse wet op dat gebied één van de strengste van Europa: het doneren van sperma en eicellen is verboden, en bij een vruchtbaarheidsbehandeling mogen maar drie embryo’s in de baarmoeder teruggeplaatst worden - allemaal in één keer.

"Wil een referendum geldig zijn, dan moet minimaal 50% van de kiezers zijn stem uitbrengen. De Katholieke Kerk riep mensen op om niet te gaan stemmen, er kwam toen maar 24% opdagen. De kerk beïnvloedt ook politici, om Katholieke standpunten te verdedigen."

"We gaan met deze petitie voor euthanasie door heel Italië. In iedere stad zetten we standjes op, waar mensen hun handtekening kunnen zetten. We zijn nu één maand bezig en hebben al zesduizend handtekeningen verzameld. We hebben zes maanden de tijd om vijftigduizend handtekeningen te halen, maar we denken dat het al over drie maanden gelukt is. En eigenlijk hopen we dat we de vijfhonderdduizend handtekeningen kunnen halen, om een groot statement te maken."