Columnist Bas Heijne schrijft vele NRC-pagina’s vol over de vraag ‘waardoor komt populisme en hoe komen we er vanaf’? Hij gaat in gesprek gaat met historici, wetenschappers en denkers. Heijne raadpleegt vooral het werk van psychoanalyticus Sigmund Freud (1856-1939) om te weten wat er mis is in de bovenkamer van populisten. Het is allemaal tevergeefs en hij dwaalt radeloos verder. Ook mij boeit de vraag: wat is er mis met ons? Ik ga niet te rade bij Freud maar bij diverse bevolkingsgroepen. Ik vraag hen: “hoe gaat het met u en hoe gaat het met ons land?”. Meestal luidt het antwoord “met mij gaat het goed, maar met ons land gaat het niet goed”.
Waarom gaat het niet goed met ons land? Antwoord: “het land is tribaler, gepolariseerd, verloederd, narcostaat, wapens, vervreemd, liquidaties, salafisme, corruptie, ‘aanval op rechtsstaat’, getto’s, het roepen van ‘hoer!,’ roofovervallen, haat naar onze maatschappij, Jodenhaat, homohaat, racisme, onveiliger, verdreven uit onze buurt”. Niets om trots op te zijn.
Hoe komt het dat we bij Heijne hierover niets aantreffen? Waarom blijft hij maar psychologiseren zonder populisten zélf te spreken? Raadselachtig. Hij wil het gewoon niet. Wil hij met pek (volgens hem) niet besmet worden? Ik pleeg populisten in twee geroepen onder te verdelen. ‘Burgerlijk populisten’ noem ik directe slachtoffers van de verloedering. Ze richten zich op het verlies van de eigen omgeving in de stad en wijk, banenverlies en inkomensachteruitgang.
‘Intellectueel populisme’ noem ik hen die de strijd aangaan tegen de culturele dominantie van het establishment, tot uitdrukking komend in de teloorgang van gemeenschapszin, burgerschap en nationale en locale verbondenheid. ‘Intellectueel populisten’ richten zich op vals bewustzijn bij de bourgeoisie, elite, establishment, struisvogelpolitiek, ontkenning, schuldgevoelens, optimisme zonder grondslag. De heersende klasse beheerst niet alleen de staat en economie, maar zijn ook cultureel dominant. Wijlen president J.F. Kennedy (1917-1963): “Ask not what your country can do for you, but what you can do for your country”. Maar die boodschap is aan hen niet besteed.
Populisten zijn als de puist op een ziek lichaam. Populisme is een signaal dat het lichaam ziek is, ziek in de bovenkamer. Populisme vertelt ons dit. Het lichaam, met name de geest, is ernstig aangetast door een virus waar we niet zomaar vanaf komen. Dit ziekteverschijnsel moet eindelijk eens serieus genomen worden. Het gaat om het lichaam, de geest, niet om de puist! Als we dat niet doen, glijden we steeds verder af.
Heijne maakt een ernstige fout. Hij meent dat populisten ziek in de bovenkamer. Ik denk het niet. Niet populisten zijn ziek in de bovenkamer, Heijne c.s. zijn ziek in de bovenkamer. Ik doe hem de suggestie op de bank bij de psychiater plaats te nemen en zijn bovenkamer eens goed te laten onderzoeken. En met hem de groep die hij vertegenwoordigt, het establishment, dat ik van haver tot gort ken. Dat bedoel ik allerminst vervelend of denigrerend. Het is een serieus advies in het belang van onze samenleving. Geen wonder dat Heijne geen antwoord heeft op de vraag ‘waardoor komt populisme en hoe komen we er vanaf’. Heijne blaft steeds tegen de verkeerde boom.
Begin deze maand werd het NRC 50 jaar. Gefeliciteerd! In de feesteditie beklaagt hoofdredacteur René Moerland zich over de scheldpartijen. Hij heeft daar een sterk punt. De afgelopen jaren heeft Bas Heijne week in, week uit Geert Wilders voor rotte vis uitgescholden. Inmiddels heeft Tom-Jan Meeus zijn plaats ingenomen en nu geldt vooral Thierry Baudet als zijn doelwit. De gemakkelijke teksten druipen van termen af als: populist (natuurlijk), onderbuikgevoelens, extreem-rechts (vooral ‘extreem’), xenofoob, racist en uiteraard fascist. Dit wordt afgeroomd door onder meer Tommy Wieringa die zich vrolijk maakte over de Telegraaf aanslag en Clarice Gargard over racisme van Nederlanders. NRC noemt zich kwaliteitskrant. En wat zeggen populisten terug? Politiek-correct, deugers. Merk het verschil.
De voorganger van René Moerland was ook bedreven in schelden. Het is helaas een lange NRC-traditie geworden over de afgelopen 20 jaar. Ex-NRC-hoofdredacteur Peter Vandermeersch schreef in 2019 zijn afscheidsartikel over Nederland: “Een land dat naar de navel staart”. Het is een schandelijk stuk, een liederlijk verhaal. Het is één litanie van afbraak van Nederland en Nederlanders. Er deugt volgens hem helemaal niets van Nederlanders en Nederland. Hij is vol onbegrip, te zuur om hier te herhalen.
Vandermeersch walgt van Nederland en Nederlanders. Hij wil in dit rotland niet wonen en voegt zich in Parijs bij... Bas Heijne.